Тарих (515)
26 август куни Ўзбекистон Президенти Ислом Каримовнинг расмий давлат қароргоҳида Ўзбекистон чемпионларининг Олимпия ғалабалари муносабати билан зиёфат уюштирилди. Зиёфат соат 23 ларда тугади ва ярим тунда Ўзбекистон президенти маъмурияти раҳбари Зелимхон Ҳайдаров билан суҳбат чоғида 78 ёшли президент тўсатдан ҳушидан кетиб йиқилди.
25 йил олдин 8 мингдан ортиқ босниялик мусулмон сербиялик жангарилар томонидан шафқатсизларча ўлдирилган. Ўтган чорак аср ва халқаро ташкилотларнинг барча қарорларига қарамай, 1995 йилдаги воқеалар ҳанузгача дунё сиёсати ва ахлоқининг долзарб масаласи бўлиб қолмоқда
Миср ва Туркия ўртасидаги зиддиятлар ҳозиргача тинчланиш белгиларини кўрсатмади. Бундан ташқари, бу Қоҳирадаги энг юқори диний ташкилот Дар-ал-Ифта (Фатво уйи) томонидан 1453 йилда Константинопол шаҳрини усмонийлар томонидан босиб олиниши "оккупация" деб атаганидан кейин сезиларли даражада ўсди.
Горбачёвнинг ҳокимият тепасига кўтарилиши совет иттифоқининг тугашининг бошланиши эди. Дастлаб у аъзо давлатларни тўғридан-тўғри НАТОга юбориш орқали «Варшава шартномаси» ташкилотини йўқ қилишга муваффақ бўлди. Ваҳоланки, 1985 йилда ушбу блок шартномани 20 йилга узайтириш орқали бирлигини намойиш этди.
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллоллоҳу алайҳи васалламнинг замондошларидан «Фил» сурасида баён қилинган воқеа ҳодисаларга гувоҳ бўлганлари борми?
Абу ал-Қосим ал-Заҳрави (лотинча вариантда Альбукасис, 936-1013) ўз замонасидан илгарилаб кетган одам бўлган. У "жарроҳлик отаси" сифатида танилган ва 11-асрда 200 дан ортиқ жарроҳлик асбобларини ихтиро қилган, бу миллионлаб одамларнинг ҳаётини сақлаб қолган, аммо унинг хизматлари ҳеч қачон қадрланмаган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сон-саноқсиз қаршиликларга дуч келганлар. Ислом душманлари бўлмиш мушрик, кофир ва мунофиқлар сўнгги рисолатга қарши чиқишди ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётларига чек қўйиб, мусулмонлар эътиқодини куртак ёзмасидан йўқ қилишни хоҳлашди. Улар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга қарши туриш ва у зотнинг даъватларидан сақланиш учун қўлларидан келган ҳамма нарсани қилишди.
Ибн Таймийга яшаган даврда унинг кўп сонли душманлари унга нисбатан турли хил айбловлар қўйишган. Улар асосан адашган, тушунмаган сафдошлари, рофизий, мутакаллим ва умуман бидъат аҳллари эди. Ушбу туҳматларнинг баъзилари шу кунгача етиб келган. Аммо душманлар энг кўп такрорлайдиган бўҳтонларнинг энг ҳайратланарлиси, Ибн Батутанинг машҳур "Ибн Батута саёҳати" китобида Ибн Таймийяга қилган туҳматидир. Унда у шундай ёзади:
Янги коронавирус 1,4 миллиондан ортиқ кишига юқди, 82000 дан ортиқ кишини ўлдирди, бутун дунё бўйлаб кенг тарқалди ва иқтисодиёт пасайишига олиб келди. 14-асрда Европа аҳолисининг учдан икки қисмигача йўқ қилган қора ўлатнинг тарқалиши бўлган "Қора ўлим" билан ўхшашликлар келтириш муқаррар эди.
Ҳозирги пайтда Исломнинг қадимги дунё мероси билан алоқаси ажаблантиради. Ўтган асрда Япониянинг илмий ва технологик тараққиётини истисно қилганда, ушбу ҳодисанинг ўхшашлигини жаҳон тарихида топиш деярли мумкин эмас. Мусулмонлар томонидан империя гуллаб-яшнаганда кўрсатилган илм-фан ва маданиятга бўлган қизиқиш ва улар эришган ютуқлар аҳамиятли бўлиб, Юнонистон маданияти гуллаб-яшнаган даврда юнонларнинг эришган ютуқларидан кам эмасдир.
Сайёрамизда тарқалган коронавирус пандемияси, бу йил - Саудия Арабистони ташкил топганидан бери биринчи марта Ҳаж зиёратининг бекор қилинишига олиб келиши мумкин. Аммо, бу тарихда фавқулодда ҳолатлар туфайли Ҳажни бажариш имкони бўлган биринчи ҳолат эмас.
Ислом тамаддуни қадимги Шарқ ва Ғарб маданиятини мерос қилиб олган. Лекин у ўтмишдаги маданий анъаналарга кўр-кўрона тақлид қилмаган ва уларни давом эттирмаган, балки маданиятни синтез қилиш ва такомиллаштириш билан шуғулланган. Мўғуллар истилоси билан якун топган Ислом тамаддунининг гуллаб-яшнаши дунё гуманистик (инсонпарварлик) маданиятларидан бирини яратиш даври эди.
Мусулмонларни инсониятнинг илмий ва маданий ютуқлари билан таништиришнинг муҳим воситаси Исломнинг илм-фан аҳамиятини тан олиш ва олимларни рағбатлантириш талаблари эди. Қуръон одамларни оламнинг ҳолати тўғрисида ва Ваҳийнинг сир-асрорлари ҳақида «мушоҳада»га чақиради.