Тазкия (299)
Руҳий-маънавий қисм «тазкиятун-нафс» – «нафсни поклаш» деб аталиб, унда мўминларнинг нафсларини, яъни шахсиятларини поклаш, уларга фазийлатларни касб қилдириш ва разолатлардан холий қилиш киради.
Рамазон — фақат рўза тутиладиган ой эмас, балки Аллоҳ таоло томонидан берилган руҳий янгиланиш, синов ва раҳмат вақтидир. У қалбни тозаловчи, дунёвий ташвишлар ифлосини кетказувчи ва ҳар бир инсоннинг ҳақиқий фитратини намоён этувчи фильтр кабидир. Бу муборак ой — мусулмоннинг бутун ҳаётининг кичик бир аксидир, унда унинг устуворликлари, ниятлари ва интилишлари кўринади. Лекин биз Аллоҳ таоло ҳузурида қандай ҳолатда эканимизни қандай англай оламиз? Биз иймонимизда қай даражада ихлосли эканимизни қандай аниқлаймиз? Бу саволнинг жавоби шундаки: ушбу ойда нима билан бандмиз, қаердамиз ва вақтимизни кимлар билан ўтказмоқдамиз...
Имам Ибн Қудама ал-Мақдисий, Аллоҳ унга раҳм қилсин, айтди:
"Билингки, одамларнинг кўпчилиги одамларнинг маломатидан қўрқиш ва уларнинг мақтовига муҳаббат қилиш сабабли ҳалок бўлдилар. Ва уларнинг бутун фаолияти одамларнинг розилигига мувофиқ бўлиб қолди, уларнинг мақтовига умид қилиб ва маломатидан қўрқиб. Албатта, бу инсонни ҳалок қилувчи хислатлардандир ва ундан халос бўлиш лозим".(Мухтасар Минҳаж ал-Косидин).
Ҳамду сано Аллоҳга, Унга ҳамд айтамиз ва Ундан ёрдам ва мағфират сўраймиз. Биз Аллоҳдан ўзимизга ва ёмон ишларимиздан паноҳ сўраймиз. Аллоҳ кимни тўғри йўлга бошласа, уни ҳеч ким адаштира олмайди. Кимни У йўлдан оздирса, уни ҳеч ким тўғри йўлга бошлай олмайди. Биз гувоҳлик берамизки, Аллоҳдан бошқа ибодатга лойиқ ҳеч ким йўқ, ва гувоҳлик берамизки, Муҳаммад Унинг қули ва расулидир. Сўнгра:
Ҳасадчи муллалар ҳақидаги тушунча кўпинча адабий ва тарихий манбаларда тилга олинади. Бу ибора билан динни нотўғри тушунган, ёки динни шахсий манфаат ва мақсадлари учун қўллаган кишилар назарда тутилади. Ҳасадчи муллалар одатда кимгадир ҳасад қилиб, унинг обрўсини туширишга ҳаракат қилган ёки ҳақ йўлидаги инсонларга тўсқинлик қилган кишилар сифатида тасвирланади.
Ҳар биримиздаги ва бутун умматдаги энг катта муаммо шундаки, қалбларимиз Аллоҳга ҳақиқий тарзда боғланмаган ёки умуман боғланмаган.
Дин учун учун энг ёмон нарса — бу манманликка берилган тарафдорларга эга бўлишдир. Улардан ҳар бири ўзини динда бўлгани учун жаннатга киришига ишонч ҳосил қилган.
Виждон — бу инсон табиатан, биологик жиҳатдан ўзининг сақланиши ва наслини давом эттириш каби қонунларга мос ҳолда яратилган табиий қонундир. Кейинчалик ёзма қонунлар яратишга бўлган барча уринишлар сунъий ва камчиликларга тўла, деб ҳисобланади.
Аллоҳ учун биродарлик қўл ва кўз муносабатига ўхшайди. Кўз ёш тўкса, қўл унинг ёшини артиб юборади, қўл оғриқ ҳис қилса, кўз унинг учун ёш тўкади. Ибн Таймия (раҳимаҳуллоҳ).
Айрим одамларнинг ҳаётида шундай даврлар келадики, машҳурлик тугайди, ижоди эътибордан қолади, яъни уларни энди эътиборга олишмайди, таклиф қилишмайди, натижалари керакли натижаларни бермайди ва ҳоказо...
Ибн Жавзий «Талбису иблис» китобида қизиқ бир қиссани келтиради:
«Байъат» арабча сўз бўлиб луғатда «сотиш» маъносини англатади. Истилоҳда эса давлат бошлиғиликка номзод одамнинг бошлиқ бўлишига рози бўлган шахснинг унга вафодорлигини ифода қиладиган, ваъдага ўхшаш аҳдномасини билдиради.
Аллоҳдан ўзимизга ва сизларга гўзал хотима сўраймиз.
Ҳаёт ўзи нима? Унинг тилла-кумушлари, қасрлари, мансаб ва лавозимлари асли нима? Улар ҳеч нарса эмас, ҳаммаси ўйин, вақтичоғлик, мақтанчоқлик, риёкорлик, сирти ялтироқ - ичи қалтироқ, ўз номи билан "паст” (дунё)дир. Абадий ҳақиқат иймон ва солиҳ амалдир.