Жамият (921)
Сиз дўстингиздан қизиқарли бир воқеа эшитдингиз, у буни акасидан, у эса, ўз навбатида, қўшнисидан эшитган ва озгина тафсилотларни ўзидан қўшган. Таниш ҳолатми? Ғийбат хавфли ва зарарли бўлиб, жамиятда одоб-ахлоқни бузади. Одамлар табиатан бошқалар ҳақида қизиқарли янгиликларни "баҳам кўришга" мойил бўлиб, бунда ўз-ўзидан салбий оқибатлар кўрмайди.
Уйланишга чақирадиган кўплаб оят ва ҳадислар бор бўлиб, улар айниқса, уйланиш учун кичкина бўлса ҳам имконияти бор ёшларга қаратилади. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга: “Эй ёшлар жамоаси! сизлардан ким нафақа, маҳр беришга қодир бўлса уйлансин, зеро уйланиш кўзни номаҳрамга қарашдан ва фаржни эса зинодан сақлайди. Ким уйланишга қодир бўлмаса, у рўза тутсин. Чунки рўза шаҳватни кесувчидир”, дедилар». (Имом Бухорий).
Ёшларнинг бу нарсаларга муносабатини аниқлаштириш мақсадида 2011 йил Ноттингемлик бир гуруҳ олимлар бу тушунчаларни, шунингдек, улар 18 дан 25 ёшгача бўлган британлар ҳаётига қандай таъсир кўрсатишини батафсил тадқиқ этдилар.
Бу ҳаётда гуноҳ ҳаракатлардан тийилиб туриш нариги дунёда уларнинг оқибатларидан азоб тортишдан кўра енгилдир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда айтадики: «Ҳаёти дунёдаёқ ҳузур ҳаловатингизни кетказиб, мазасини татиб бўлгансиз...» (Аҳқоф сураси, 20).
Бундан ўн йиллар муқаддам одамлар маҳаллий чойхоналарда тўпланиб, янгилик ва миш-мишлардан хабардор бўларди. Бугун эса энг янги маълумотлар, сўнгги ахборотни турли ижтимоий тармоқлардан олиш имкони пайдо бўлди. Интернет туфайли айрим жараёнлар осонлашди, баъзилари, аксинча, мураккаблашиб, чигаллашиб кетди.
Сўнгги вақтларда нарх-навонинг кўтарилишидан норози бўлаётганлар кўпайиб бормоқда. Худди, давлат нархларни атайин кўтараётгандек қилиб кўрсатиляпти ҳам. Хўш, нархлар кўтарилиб кетмаслиги учун давлат бирон бир (паст) нархни белгилаб бера оладими?
Шейн Аткинсоннинг мусулмонлар билан илк марта шахсан учрашуви у Миссисипида кўнчилик заводида ишлаган пайтида бўлиб ўтган. Ўша пайтлар Аткинсон, Миссисипининг оқ танли фуқароси ва ишчилар синфи вакили Малкольм Х. портрети туширилган қўлбола чарм маҳсулот илиб олганди. Маҳаллий супермаркетда айланиб юрар экан, Аткинсон мусулмонлар оиласига дуч келди.
Яқинда интернетда кулгили ва беъмани, аммо жуда характерли ҳужжат пайдо бўлди. Мактуб матнига кўра, "Туркманфилм" бирлашмаси директори Язмурад Шадурдиев артист Аннамеляевга соқол ва мўйлов қўйишга рухсат беради. Шунда ҳам киноактёр учун катта истисно қилинди: Президент Гурбангули Бердимуҳамедовнинг "Туркманистон — Буюк ипак йўлининг юраги"китобига кўра тарихий филмни суратга олиш ишлари олиб борилмоқда. Фақат шу сабаблигина рухсат берилган.
Иқтисодий масала ҳар бир жамиятда муҳим ўрин тутади. Шунинг учун Исломда бу масалага алоҳида эътибор берилади. Аввало, молу мулкка рағбат инсоннинг асл табиатида мавжудлиги таъкидланган.
Инсон зоти борки, бахтли бўлишни истайди. Ҳамма тарафдан яхшилик билан ўралган, ёмонликлардан қўрилган бўлишни истайди. Инсон борки, оиласи гўзал, бойлиги мўл бўлишини, яхши ҳаёт кечиришни орзу қилади. Ўзи яшаб турган жамиятда кўпчиликнинг ҳурмат-эътиборига сазовор бўлиб ҳаёт кечиришдан умидвор бўлади. Ва ҳоказо...
Материалистлар бу дунёдаги ҳаётдан бошқа ҳаёт йўқ, дейдилар. Яна уларнинг фикрича, сезгига ва туйғуга фақат материя таъсир кўрсатади. Жигар сафро, буйрак сийдик ишлаб чиқарганидек, мия фикрни, иродани ва ҳис-туйғуни ишлаб чиқаради, дейишади. Ўша нарсаларнинг миқ-дори ва тури миянинг миқдори ва ишига боғлиқдир, дейишади.
Суюкли биродарим, менинг сизга ва барча мусулмонларга насиҳат беришим вожиблик даражасидаги бир талабдир. Чунки, Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам уни диннинг хулосаси деб қўйганлар. Чунончи, у зот соллаллоҳу алайҳи васалламдан саҳобалари бўлмиш Тамим ад Дорий Муслим у кишидан ривоят қилган ҳадисда – бу ҳадис Нававийнинг “Арбаъийн”ида ҳам келган, - шундай деганлар: “Дин (бу,) насиҳатдир”. Биз: “Ё Расулаллоҳ, кимга?” – дедик.
Қуръони Каримда олдинга сурилган ғоялардан бири, ўзгаларни ҳурмат қилишдир. Чунки, бу нарса жамиятнинг бирлигини сақлашда, унинг аъзолари орасида муҳаббатни кучайтиришда, душманлик ва келишмовчилик сабабларини йўқотишда катта аҳамият касб этади. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай дейди: