Савол: Жаннатга Аллоҳ таоло хоҳлаган бандасини киритишини баён этган. Жаннатга кириш ҳам тақдири азалда ёзилганми? Жавоб учун олдиндан раҳмат.

Савол: Зино гуноҳи кабиралардан эканига ҳеч шубҳамиз йўқ, лекин халқимиз орасида бева қолган аёл билан зино қилсанг, савоб бўлади, деган тушунчада юрганлар ҳам бор. Бундай тушунча тўғрими?

Ўз жонига қасд қилиш борасида исломий таълимотнинг хулосаси шуки, бу иш ҳаром ва мутлақо динимизга зиддир. Ўз жонига қасд қилган киши Аллоҳ таолога итоатсиз ҳисобланиб, ўзини жаҳаннам азобига гирифтор этувчи бўлади. Қуръон ва ҳадисда келган далил-ларга киришишдан аввал, динимизда бу улкан гуноҳга қандай қарор қилинган, деган саволга жавоб олишимиз керак бўлади.

"Салаф” сўзи луғатда - "аввал яшаб ўтганлар”, "аждодлар”, "ўтмишдошлар" деган маъноларни англатади. Шаръий истилоҳда "салаф” сўзи муайян бир давр билан боғлиқ маънони англатади. Яъни Набий алайҳиссалом замонларида ва ундан кейинги икки асрда яшаган мусулмонлар "салафи солиҳ”, яъни "солиҳ аждодлар” дейилади. Бу борада Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг муборак ҳадисларида шундай деганлар:

Мусулмонлар аввалига Ҳабашистонга, кейинчалик Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бошчиликларида Маккадан Мадинага ҳижрат қилганлари маълумдир.

"Ишораи саббоба" - бу намозда ташаҳхуднинг "Лаа илааҳа иллаллооҳу" калимасини айтиш чоғида ўнг қўлнинг кўрсаткич бармоғини юқорига кўтаришга айтилади. Кўрсаткич бармоқ араб тилида "саббоба" дейилади.

Имом Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Мотуридий тахминан ҳижрий 240-248 йилларда Самарқандда туғилганлар, 333 ҳижрийда вафот этганлар. Камолиддин Қози Байзовий Имом Мотуридийнинг насаби машҳур саҳобий Абу Айюб ал-Ансорий розияллоҳу анҳуга бориб тақалишига ишора қиладилар. Имом Мотуридий "Ҳидоят имоми” "Ҳидоят байроғи”, "Мусулмонлар ақидасини тўғриловчи" каби бир қанча номлар билан машҳур бўлганлар.

Аҳли сунна вал жамоа - ислом тарихининг барча даврларида мусулмонларнинг катта қисми тутган йўлдир. Улар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва хулафои рошидин (чаҳорёрлар) розияллоҳу анҳумнинг суннатларини ушлаган ва саҳобалар, тобеинлар, тўрт мўътабар фиқҳий мазҳаб имомларидан иборат дин пешволари йўлига эргашган жамоадир. Аҳли сунна вал жамоа мазкур улуғларнинг йўлини узилмай келаётган силсила билан қабул қилиб олганлар.

Имом Абулҳасан ал-Ашъарийнинг асл исми Али ибн Исмоил ибн Абу Бишр Исҳоқ ибн Солим бўлиб, ҳижрий 260-йили Басрада туғилиб, Ҳижрий 324-йили Бағдодда вафот этадилар. Басра дарвозаси билан Карх орасидаги қабристонга дафн этилган. Насаби буюк саҳоба Абу Муса ал-Ашъарийга бориб тақалади. Яъни шажараси қуйидагича: Али ибн Исмоил ибн Исҳоқ ибн Салим ибн Исмоил ибн Абдуллоҳ ибн Муса ибн Билол ибн Аби Бур-да ибн Абу Муса ал-Ашъарий розияллоҳу анҳу.

Фиқҳий мазҳаблар тарихи Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларига боғлиқдир. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик пайтларида шариатга боғлиқ барча масалаларнинг ечими ўзларидан сўралар ва У зотнинг сўзлари масалага охирги нуқтани қўяр эди.