262-боб. Гап гапираётганида яхшилаб текшириб, кейин сўзлашга тарғиб ҳақида

Аллоҳ таоло:«(Эй инсон), ўзинг аниқ билмаган нарсага эргашма» (Исро сураси, 36-оят);

«У (инсон) бирон сўзни талаффуз қилмас, магар (талаффуз қилса) унинг олдида ҳозиру нозир бўлган бир кузатувчи (фаришта у сўзни ёзиб олур)» (Қоф сураси, 18-оят), деб айтган.
 
1546/1. Абу Ҳурайрадан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Киши ҳар бир эшитган нарсасини гапиравериши унинг ёлғончи эканига кифоя қилади», дедилар. Имом Муслим ривояти.

1547/2. Самурадан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Ким мендан бирорта ҳадисни ривоят қилса ва унинг ёлғонлигини ҳам ҳис қилса, ўша киши ёлғончиларнинг биридир», дедилар. Имом Муслим ривояти.

1548/3. Асмодан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади. Бир аёл: «Эй Аллоҳнинг расули! Менинг бир кундошим бор. Агар ўзимни унинг олдида эрим бермаган нарса ила тўқ қилиб кўрсатсам, менга гуноҳ бўладими?» деганида, Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Берилмаган нарса ила ўзини тўқ қилиб кўрсатувчи киши икки ёлғон либосини киювчига ўхшайди», дедилар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари.
Бунинг маъноси қуйидагичадир: масалан, киши ўзи илм ва зуҳд аҳли бўлмасдан кишиларни алдаб уларнинг либосларини кийиб юради. Ёки бадавлат бўлмай, зодагонлар либосини кийиб юради. Бу либос билан улар эришган мақомларга етишни хоҳлайди. Бу ҳадисда эса одамнинг ичи билан усти бир хил бўлишига тарғиб қилинмоқда.

Долзарб мавзу