Ислом (872)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Бу дунёда арзимас нарсалар учун ҳисоб қилиниб, охиратда эвазига беҳисоб инъомлар ато этиладими? деб сўраган экансиз.
«Идда» сўзи луғатда санаш, ҳисоблаш маъноларини билдиради. Шариатда эса, аёл киши эрининг вафотидан кейин ёки эри билан ажрашгандан сўнг сақлаши лозим бўлган муддатга айтилади.
Бу ҳукмнинг шариатга киритилиши бир неча ҳикматларга эга:
Ҳақиқий мусулмон мана бундай ёмон хулқлардан пок бўлибгина қолмай, ижобий хулқ билан, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз сўзларида таъкидлаганларидек, бу Диннинг ўзи холислик эканига иймон келтирган ҳолда жамиятда ҳар бир мусулмонга холис бўлиш хулқи билан зийнатланади: “Дин - холислиқцир”. Сўрадик: “Кимлар учун?” - Айтдилар: “Аллоҳ, Китоби, Расули, мусулмонларнинг раҳбарлари ва барчалари учун”.
Абдуллоҳ ибн Масъуддан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): "Осонлаштиринг, қийинлаштирманг! Хушхабар айтинг, қизиқтиринг, нафратлантирманг (бездирманг)!"деганлар» (Имом Бухорий).
Ватан учтадир: аслий, иқомат ва сукна, яъни, вақтинча маскан тутилган ватан.
Мен айтаманки, муаллиф роҳимаҳуллоҳ рост айтган.
Баззор (машҳур муҳаддис, 905 йилда вафот этган. Басра, Ироҳ) ўз “Муснад”ида келтиради: “Ҳузайфа розияллоҳу анҳу деди: “Ё Расулуллоҳ, бизга халифа қолдирмайсизми?” деб сўрашди.
Инсон табиатида яхши сифатлар билан ёмон сифатлар ёнма-ён. Ақлли инсонлар яхши сифатларини асраб, камолга етказади, ёмон сифатларнинг зарарини билиб, улардан халос ва саломат бўлади.
Ҳаром ҳам ризқдир. Чунки ризқ Аллоҳ таоло тирик махлуқларга берадиган, улар ейдиган нарсадир. Улар ейдиган нарса ҳалол ҳам, ҳаром ҳам бўлиши мумкиндир.
Балки бунинг ортида тиббиёт, астрономия, география, биология каби сеҳр ва тилсимлар билан боғлиқ жуда кўп илмлар бор дерсан.
Жамоат намози ҳаграда бир неча мавзуда, хусусан, жамоат намозининг вожиблиги, кимга вожиблиги, жамоатнинг сони, жамоат намозини ўтказиб юборган кишининг нима қилиши, жамоат намозида имомликка муносиб кишининг муфассал баёни, имомликка муносиб бир неча кишилар ичидан намозда имомликка ўтишга ҳақдорроғи кимлиги, имом ва унга эргашувчининг маьрми, намоздан фориғ бўлгандан сўнг имом қилиши лозим мустаҳаб амаллар баёни ҳақида сўз боради.
Маййит ҳали дафн қилинмаган бўлса, уни бошқа ерга олиб бориб дафн этишнинг зиёни йўқ. Лекин киши қаерда вафот этса, ўша ерда мусулмонлар қабристони мавжуд ҳамда, уни шу қабристонга кўмишнинг имкони бўлса, вафот топган жойига дафн қилингани яхши. Чунки Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам Мадина қабристони яқин бўлса-да, Уҳуд жангида ва-фот этган саҳобаларни ўша маконга дафн қилишга буюрганлар(Ваҳба Зуҳайлий. «Ал-Фиқҳул-исламий ва адиллатуҳу».Дамашқ: «Дорул-фикр», 1980,2-жуз. 508-бет.).
Олим киши билганига амал қилиши, нафсини буюрилган ишга итоат эттиришни ўзига шиор қилиб олиши керак. Аллоҳ таоло: «Таврот юклатилган (берилган) сўнгра уни кўтармаган (унга амал қилмаган) кимсаларнинг мисоли худди китобларни ортиб кетаётган эшакка ўхшайди» (Жума сураси, 5-оят), деган кишилардан бўлиб қолмасин. Қатода розияллоҳу анҳу Аллоҳ таолонинг: «Зотан у биз (ваҳий орқали) берган таълимимиз сабабли (чуқур) билим эгасидир» (Юсуф сураси, 78-оят), деган сўзи ҳақида: «Яъни, у билган илмига амал қилувчидир», деган эди. Ривоят қилинишича, Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Кўп гап йиғувчилар ва кўп гапирувчиларга вайл бўлсин», дедилар. У зот бу билан эшитганига амал қилмайдиганларни назарда тутган. Абдуллоҳ ибн Ваҳб Суфён розияллоҳу анҳудан келтирилган ривоятда Хизр алайҳиссалом Мусо алайҳиссаломга: «Эй Имрон ўғли! Илмни амал қилиш учун ўрган, агар гапириш учун ўргансанг, сенга ҳалокат ва нури бошқаларга бўлади», дедилар. Али ибн Абу Толиб: «Инсонлар илм олувчининг олган илмидан ўзига фойда кам, деб ўйлаганлари учун илм олишга қизиқмадилар», деди. Абу Дардо: «Энг кўп қўрққаним Аллоҳ таолонинг ҳузурида турганимда сен билар эдинг, унга қандай амал қилдинг, деб айтишидир», дер эди. Яна у киши: «Қуруқ гапдан кўра унга амал қилувчи, тўғри гапдан кўра, уни айтувчи, илмдан кўра уни олувчиси яхшироқдир», деди. «Мансур-ул ҳикам» да: «Ким олган илмига амал қилмаса, илмидан унга фойда етмабди», дейилган. Олимлардан бири: «Илмнинг меваси унга амал қилиш, амалнинг меваси унга ажр олишдир», деган. Солиҳлардан бири айтади: «Илм амални чақиради, агар амал жавоб берса, илм келади, аксинча бўлса, илм кетади». Донишмандлардан бири: «Илмнинг яхшиси фойдалиси бўлиб, сўзнинг яхшиси тўхтатиб қолинади-ганидир», дейди. Адиблардан бири: «Илмларнинг самараси билиб олганига амал қилишдир», дейди. Улуғлардан бири: «Илмнинг тўлиқлиги ундан фойдалана олиш, амалнинг тўлиқлиги уни кам деб ҳисоблашдир. Ким илмидан фойдаланишни билса, гўғри йўлдан адашмайди, ким амалини кам ҳисобласа, мақсадига етади», дейди. Абу Таммом Тоий шеър айтди: