Ислом (872)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Аллоҳ таоло бу қиссанинг тафсилотини Бақарасининг 67-73-оятларида келтиради: "Бир вақтлар Мусо қавмига шундай деган эди: "Аллоҳ сизга бир сигир (бақара) сўйишларингизни буюрмоқда" Улар, "Сен бизни масхара қиляпсанми?" деган эдилар. У эса, "Жоҳиллардан бўлишдан Аллоҳга сиғинаман", деган эди".
Бу тоифа қуйидагича эътиқод қилади: “Бандалар яхшилик туфайли савобга эришади, ёмонлик туфайли жазоланмайди, кофирлар ва гуноҳкорлар узрли бўлиб, масъул эмас. Чунки барча феъллар Аллоҳ таолодан, банда бунда мажбур”. Бу куфр. Ривоят қилинишича, бир киши Ибн Масъуд, Ибн Аббос ва Ибн Умарнинг (розияллоҳу анҳум) олдига келиб, бундай деди: “Куфр билан бирга тоат фойда бермаганидек имон билан бирга гуноҳ зарар қилмайди”. Улар барчаси айтди: “Бу ерни тарк эт ва ёлғон гапирма”. Ушбу масала абодила масаласи деб номланди. Пайғамбардан (алайҳиссалом) ривоят қилинади: “Муржиийлар етмиш пайғамбар тили билан лаънатланган».
Юқорида зикри ўтган ўхшашлик маъносини билиш билан Жаҳм Ибн Сафвоннинг «Аллоҳ таолони нарса деб бўлмайди. Чунки Аллоҳдан бошқа нарсалар нарса бўлатуриб, Аллоҳ таоло ҳам нарса бўлса, ўртада ўхшашлик бўлиб қолади», деган сўзининг ботил экани маълум бўлади.
Кароматларни авлиёларга нисбат бериш ҳам ана шу қабилидандир. У имкон доирасидаги ишларданми ёки имконсизми?
Билингки, зажр қилиш, ҳаром қилиш, тақиқлаш ва ман этиш ҳақиқатан Аллоҳ таоло томонидан бўлади ва бу ҳаромликни келтириб чиқаради. Ким бунга узрсиз ва шубҳасиз ижозат берса ва ҳалол деб санаса, кофир бўлади.
Далилларга таянмасдан, тақлид билан имон келтирган кишининг имони дурустдир. Мўътазилалар шубҳани даф этиш мумкин бўладиган даражада ҳар масалани ақл далолати билан билмагунича киши мўмин бўлолмайди, дейишади.
Умматнинг аксарияти кофирлар учун ва айрим гуноҳкор мўминлар учун қабр азоби ҳақлигини ва яхши амаллар қилувчилар учун қабрда неъмат ато қилиниши ҳамда Мункар ва Накир номли фаришталарнинг савол-сўроғини исбот қилишди. Бу ҳақда кўплаб Қуръони карим оятлари ва ҳадиси шарифлар ворид бўлган. Аллоҳ таоло бу борада бундай марҳамат қилади:
Билингки, инсонни тоқати етмайдиган ишга таклиф қилиш аҳли сунна вал жамоа наздида жоиз эмас.
«Ширк» сўзи луғатда «шерик қилиш» маъносини англатади. Истилохда эса Аллоҳ таолонинг зоти ва Унинг зотий сифатларида бирор нарсани шерик қилишдир. Макка мушриклари ва бутпарастлар Аллоҳ таолонинг зотида бошқасини шерик қилганлар.
Имом Қудурий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Сўнгра такбир айтади ва рукуь қилади». «Жомеъус сағир» китобида: «Рукуъга эгилган ҳолида такбир айтади», дейилган. Чунки Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир эгилиш ва кўтарилишда такбир айтардилар.
Дин холис Аллоҳники экани ҳақида
Фулайҳ ибн Сулаймон Нофеъдан, у Ибн Умардан ривоят қилади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай дедилар: “Ким таҳорат ҳилса ва икки кўли билан бўйнига масҳтортса, ҳиёмат кунида кишандан саҳланади”.
Абу Ҳасан ибн Форис санади билан ривоят қилган ва, “Иншааллоҳ, бу саҳиҳ ҳадис”, деган (“Талхисул ҳабир”)(Таҳоратнинг суннатлари боби. Ҳофиз айтади: “Ибн Форис ва Фулайҳ ўртасида бўшлиқ мавжуд, шунга эътибор қилиш керак”.).
Юқорида айтиб ўтилган маълумотларга биноан Аллоҳ таолонинг нарсалардан таркиб топмагани ўз исботини топгач, Уни маълум бир сурат, дейиш мумкин эмас. Чунки сурат нарсалардан таркиб топгандир. Шунингдек, суратлар турлича бўлиб, бири иккинчисига қарама-қарши бўлгани ва Аллоҳ таолода ҳудусга далолат қилувчи нарсалар йўқлиги учун Аллоҳ таолода уларнинг жамланиши муҳолдир. Бир қисм иккинчи қисмдан афзал эмас. Чунки ҳар иккиси мақтов ва мазамматни ифодалашда бир-бирига тенгдир.