Ислом (872)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Аллоҳни қўйиб, ибодат қилаётган бутларнинг мисоли Қуръонда бир чақа ёки бошоққа ҳам кучи келмайдиган қарам қулга ўхшатилади: “Аллоҳ шундай бир мисол келтирур: ҳеч нарсага кучи етмайдиган қарам қул билан Биз ўз тарафимиздан яхшигина ризқ бериб, ўша ризқдан яширин ва ошкора эҳсон қилаётган (ҳур) киши баробар бўладими?! Ҳамд Аллоҳга (хос)дир. Лекин уларнинг аксарияти (буни) билмайдилар” (Наҳл, 75).
Бемор тамоман туролмаса ёки қаттиқ оғриқ туфайли туриши қийин бўлса, ёхуд касаллигининг кучайиши ва узоққа чўзилишидан қўрқса, намозини ўтириб, руку ва сажда қилган ҳолда ўқийди. Ўзига энг қулай шаклда ўтиради. Булардан бошқа ҳолларда кучи етганича тик туриб ўқийди.
Олимлар ўртасида уч касб дехқончилик, ишлаб чиқариш, тижорат шулардан қайси бири савоблироқ экани ҳақида ихтилоф бўлди. Бу уч касбнинг ҳар бири ҳақида ҳадис ворид бўлган. Деҳқончилик ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Бир мусулмон экин экиб, эккан экинининг ҳосилидан қуш, инсон, ҳайвон еса бу ўша деҳқон учун садақадир”.
Дажжолнинг, Яъжуж ва Маъжужнинг чиқиши (пайдо бўлиши), қуёшнинг мағрибдан чиқиши, Исо алайҳиссаломнинг осмондан тушишлари ва саҳиҳ хабарларда келган қиёматнинг бошқа белгилари ҳақдир, бўлажакдир. Аллоҳ таоло хоҳлаган бандасини тўғри йўлга бошлайди.
У кофирларни бахтсиз қилиб, мартабасини туширадиган ва мўъминларни бахтли этиб, даражаларини кўтарадиган Зотдир. У дўстларини ўзига яқинлаштириш билан мартабасини кўтарар ва душманларини узоқлаштириш билан туширар.
У ажал етганида руҳларни жасаддан олувчи ва ҳаёт беришни истаган чоғида уларни жасадларга ёядиган Зотдир; бойлардан садақаларни олур ва заифларга ризқларни улашур ҳеч қандай эҳтиёж қолдирмасдан бойларнинг ризқини кенг қилур ва ҳеч бир тоқат етмайдиган даражада камбағаллар ризқини узар.
Мусулмон кишининг ҳадисга эҳтиёжи борлигини учта далили бор: 1-далил: Мўътадиллик.
Бу исмнинг луғавий маъноси равшандир. Комил маъноси эса ҳар бир нарсанинг зоҳир ва ботинидаги нозикдаҳиқ жиҳатларини, аввалу охир моҳиятини, оқибатини ва аслини иҳота қилмотў дир. Бу маъно мумкин қадар энг тўлиқ равшанлик ва мукаммал кашфга нисбатан қўлланган бўлиб, унданда зоҳирроқ кашф ва мушоҳада тасаввур қилинмас. Шунингдек, бундай илм-маълумотдан истифода этилган эмас, аксинча барча маълумот ундан истифода қилинади.
У шундай Зотки, Унинг инояти ила барча берк нарсалар очилади ва У тралган ҳидоят сабабидан ҳамма мушкуллар кашф бўлади. Шу сабаб гоҳида мамлакатларни душманлари қўлидан чиқариб, пайғамбарларига фатҳ қилиб беради ва айтади:
У ризқларни ва ризьртанувчиларни яратиб, ризқларини етказувчи Зотдир. Шунингдек, ризьртанувчилар учун ризқлардан манфаат олиш сабабларини ҳам яратгандир. Ризқ икки хил бўлади:
Шайтон мўмин бандадан имонни мажбурлаб ва зўрлик билан олиб қўяди, демаймиз. Балки: банда ўз хоҳиши билан имонидан кечади (диндан чиқади). Банда имонидан кечганда шайтон ундан имонини олади, деймиз.
Барчамизга маълумки, ҳадис Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтган гаплари ва қилган ишларидир. Шунга кўра, ҳадисларга эътиборли бўлиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган эътибордир. Ҳадисларни эҳтиром килиш Расулуллоҳ алайҳиссаломни эҳтиром қилишдир. Ҳадис илми бошқа илмлардан фарқ қилади. Шу боис, бу илмни ўрганишнинг ўзига хос одоб-ахлоқлари бордир. Муҳаддис уламолар ҳадис ўрганувчилар одобларини алоҳида баён қилиб ўтганлар: Улар қуйидагилардир: