Тарих (510)
Инжилдаги хабарларга кўра, Исо алайҳиссалом: “Сизлар: “Кўз эвазига кўз, тиш эвазига тиш”, деб айтилганини эшитгансизлар. Лекин мен сизга айтаман: ёмонга қарши чиқма. Ким сенинг ўнг чаккангга урса, унга иккинчисини ҳам ўгир. Ким сен билан даъволашиб, кўйлагингни олмоқчи бўлса, унга тўнингни ҳам бериб юбор.
Ҳар қандай уруш бу – ҳужумлар ва чекинишлар, айрим жабҳаларда мағлубият ва бошқасида ғалабалар, қайта гуруҳланиш ва кутишдир. Баъзан қўшин жанг майдонида охиригача қолиши ҳам пировардида катта ҳалокатга олиб келиши мумкин. Йўқотишлар одамлар кераксиз қурбонига олиб келиши мумкин.
Ҳижрий 583 йил ражаб ойининг 27-санасида (1187 йил 9 октябрь) салибчиларнинг 88 йиллик бошқарувидан кейин Қуддус машҳур султон Салоҳиддин Айюбий қўмондонлиги остидаги Миср қўшинлари томонидан озод килинди. 1187 йилнинг баҳор ойларига келиб, Салоҳиддин Айюбий қўмондонлиги остидаги Миср қўшинлари Фаластинни салбчилардан озод қилиш мақсадида юриш бошлаши учун қулай шароит юзага келганди.
Ҳижрий 922 йил ражаб ойининг 25-санасида (1516 йил 3 сентябрь) султон Салим I бошчилигидаги усмонийлар қўшини ва султон Қонсуҳ Ғаурий томонидан бошқарилган мамлуклар қўшини ўртасида тўқнашув бўлиб ўтди. Усмонийлар империяси ва Миср ўртасидаги муносабатлар Чодирон жангида сафавийлар сулолоаси тор-мор келтирилгандан кейин кескинлаша бошлаган.
Ҳижрий 690 йил ражаб ойининг 20-санасида (1291 йил 28 июл) амир Санжар Халабий бошчилигидаги мамлуклар қўшини Байрутга кириб келди. 1110 йилнинг май ойидан бошлаб, Байрут салибчилар ҳукмронлиги остида бўлган. Қуддус қироли Балдуин I шаҳарни қариндошларидан бири – Фульк де Гинесга бошқаришга топширди.
Колумбнинг борт дафтарида оролларнинг ҳайратомуз гўзаллиги ва аҳолисининг самимий, бахтиёр ва дўстона экани бир неча марта қайд қилинган. Биринчи алоқадан икки кун ўтиб, журналда мудҳиш ёзув пайдо бўлади: “Уларнинг ҳаммасини босиб олишимиз ва уларга ўзимиз истаган нарсани қилдиришимиз учун 50 та аскар етади...
Ҳижрий 1213 йил ражаб ойининг 16-санасида (1798 йил 24 декабрь) француз оккупацион ҳукумати Қоҳира девонини янги намуна бўйича шакллантиришга ҳаракат қилиб кўрди. XVIII асрнинг иккинчи ярмида, Етти йиллик урушдан сўнг Европа мамлакатлари Сурия, Миср ва Болқон яриморолида сиёсий ва иқтисодий таъсир соҳалари учун кураш бошлади.
Ҳижрий 659 йил ражаб ойининг 9-санасида (1261 йил 16 июнь) Миср пойтахти Қоҳирага аббосий халифалар сулоласи вориси бўлган Аҳмад ибн Муҳаммад ташриф буюрди. Аббосийлар сулоласи 1258 йил, Бағдодни муғуллар ишғол қилгач, ағдарилганди.
АҚШнинг тинчгина яшаётган Ироққа қарши бошлаган босқинига бу йил ўн беш йил бўлди. Кўпчилик катта қурбонлар ва вайронагарчиликларга сабаб бўлган ушбу қирғин урушининг нима сабабдан бошланиб кетганига ҳанузгача маънилироқ бирор жавоб топа олгани йўқ. АҚШнинг дунё зўравонига айланишига туртки бўлган Ироқ кампаниясини бошлашга ироқлик оддий муҳандиснинг исботланмаган гапи сабаб бўлган, деса балки кўпчилик ишонмас ҳам! Келинг, ҳаммасини бир бошдан сўзлаб берайлик...
Ҳижрий 618 йил ражаб ойининг 7-санасида (1221 йил 3 сентябрь) салибчилар Қоҳирани забт этишга уриниб кўрдилар, лекин юзага келган бир қатор ноқулай шароитлар ҳамда Нил дарёсининг тошиши оқибатида ўз мақсадларига эриша олмадилар, бу султон ал-Малик ал-Комил қўмондонлиги остида Миср қўшинларининг ғалаба қозонишига хизмат қилди.
1323 йил Миср, Сурия ва Ҳижозни (яъни Макка ва Мадина) назорат қилиб турган мамлуклар ҳамда Эрон ва Ироқни босиб олган мўғулларнинг Илхонийлар сулоласи ўртасида сулҳ битими тузилди. Шу билан 1260 йил, Хулагу хоннинг қўшинлари Сурияда мамлуклар ҳудудига бостириб кирганда бошланган уруш якун топди. Шундан буён 63 йил давомида кўплаб жиддий ўзгаришлар бўлиб ўтганди.
1. Умумий айланма капитал пули 5 триллион ва 900 миллион долларга тенг бўлади! Бу эса, бу мамлакатни АҚШ, Хитой, Европа иттифоқидан сўнг тўртинчи ўринга олиб чиқади.
2. Бирлашган мамлакатнинг майдони 13 миллион ва 500 минг. км2 тенг бўлади. Майдони кенглиги бўйича дунёда Россиядан сўнг, иккинчи мамлакатга айланади.
Иброҳим-пошо Паргали, шунингдек, Френк («европалик») Иброҳим-пошо, Мақбул («фаворит») Иброҳим-пошо ва Мақтул («қатл этилган») Иброҳим-пошо номи остида ҳам машҳур (1493, Парга - 1536, Истанбул) – Буюк Сулаймон даврида Усмонийлар империясининг буюк вазири.