Ўзгалар ҳаққига дуо қилиш
Киши ўзи учун дуо қилгани каби, ёру дўстлари, суюклилари ҳамда барча мусулмонлар ҳаққига дуо қилиши ҳам фазилатли амаллардандир. Умму Дардо розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Ҳожам менга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деганларини эшитганини сўзлаб берган: “Қайси мусулмон банда биродари учун йўқлигида дуо қилса, унга муваккал қилинган фаришталар: “Омин, сенга ҳам (ўшанинг) мислича”, дейдилар”. (Имом Муслим ривояти)
Саҳар вақтидаги мазлум дуосининг ўқлари ўлдиради
“Ҳикоя қилинишича, Мовароуннаҳр волийларидан бири Нуҳ ибн Асад ибн Сомон Самарқанд аҳлига хирож юклаб, амирига чопар жўнатди. У имом, шайхлар ва шаҳар аъёнларини тўплади ва уларга мактубни ўқиб берди. Шунда фақиҳ Абу Мансур Мотуридий чопарга шундай деди: “Сен амирнинг хатини етказдинг. Унга жавоб бериб: “Биз тундаги дуони зиёда қилиш учун зулмни зиёда қилдик”, деб айт”. Сўнг улар тарқалишди. Бир неча кун ўтиб, у (Нуҳ ибн Асад ибн Сомон) ни ўлдирилган ҳолда топишди. Қорнида ўқнинг темирдан бўлганучи бор ва унда шундай ёзилган экан:
Мункарларни дуо ила даф қилиш ҳақида
Зиёд ибн Илоқадан, амакиси розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳим, мени мункар амаллардан, ахлоқлардан, ҳаволардан ва дардлардан четда қилгин», дер эдилар».(Ибн Ҳиббон, Табароний, Ибн Абу Шайба ва бошқалар бошқа лафз ва санад билан ривоят қилишган.)
Истихора намози ва дуоси
Амалга ошган ва ошадиган барча нарсаларни Аллоҳ таолонинг хоҳиши деб билиш мусулмон кишининг муҳим одобларидан саналади.
Ёлвориб дуо қилиш ва унинг маҳбублиги сири ҳақида
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албата, Аллоҳ ёлвориб дуо қилганларга муҳаббат қилади», деганларини эшитдим».(Ибн Асокир, Байҳақий, Табароний, Ибн Адий ва бошқалар бошқа лафз ва санад билан ривоят қилган.)
Бировдан раҳмат кутмагин
Оллоҳ таоло мени зикр қилсин деб бандаларини яратди, шукр қилсин деб, уларга ризқ берди. Аммо кўплар Оллоҳдан бошқага қул бўлдилар, бошқаларга шукр қилдилар, нонкўрлик, жафокашлик табиати ундай тубан нафсларга ғолиб келди. Бас улар сенинг эҳсонингни кўра олмасалар, яхшиликларингдан тонсалар, балки сен уларга яхшилик қилганинг эвазига улар сенга душманлик қилсалар, яширин адоват ўқини отсалар ларзага тушма: «Улар (мунофиқлар) фақат Оллоҳ ва Унинг Пайғамбари уларни Ўз фазлу карами билан бой-бадавлат қилиб қўйгани учунгина (шукроналар айтиш ўрнига Оллоҳ ва Унинг Пайғамбарини) ёмон кўрдилар, холос». (Тавба сураси, 74-оят)
Тазарру дуолари
Аллоҳим! Дин ишларимда сабот бергин! Ҳидоятда барқарор қилгин! Яхши ишларда бардавом булишимни насиб этгин!
Мазлумнинг дуоси гарчи кофир булса хам, ижобат булиши
Мазлумнинг дуоси осий, фожир, мушрик ёки кофир булса хам, ижобат буладиган дуодир. Аллох, таоло Раъд сурасида шундай мархдмат килган:“Кофирларнинг дуолари мутлако зоедир” (14-оят).
Дуонинг одоби
1.Аллоҳ таоло томон юз тутиб, ихлос билан дуо қилиш лозим.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Диллар идишлардир. Баъзи дил баъзисидан мустаҳкамроқдир. Эй одамлар! Ал-лоҳдан бирон нарса сўрасангиз, ижобатига аниқ ишонган ҳолда, ихлос билан сўранглар! Чунки Аллоҳ таоло ғофил дил билан дуо қилган банданинг дуосини ижобат қилмайди» (Имом Аҳмад ривоят қилган).
Ғамга ботганнинг дуоси ҳақида
Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: