Жамият (930)
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмон - қўли ва тилидан мусулмонлар омонда бўлган кишидир. Муҳожир - Аллоҳ қайтарган нарсаларни тарк этган кишидир». Ушбу лафз Имом Бухорийнинг лафзидир. Имом Муслимда эса қуйидагича: Бир киши Набий алайҳиссаломдан «Энг яхши мусулмон қайси», деб сўради. У зот: «Қўли ва тилидан мусулмонлар омонда бўлган кишидир», дедилар (Муттафақун алайҳ).
Ғаламис така - кушхоналарда, гўшт комбинатларида ва ҳоказоларда қўлланиладиган махсус ўқитилган така. Эчкининг вазифаларига қўйлар подасига сўйиш жойига ҳамроҳлик қилиш киради, таканинг ўзи эса яширин чиқиш жойини билиб, у ердан омон чиқади. Ғаламис така подани тинчлантиради ва унда (келажакка) ишонч уйғотади. Бундай така гўшт комбинатида расмий лавозимга эга бўлиб, унга алоҳида маблағ ажратилади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрашди: “ё Расулуллоҳ, фалон аёл кечалари намозга туради, кундузи рўзалар тутади, ибодатлар қилади, лекин қўшнисига тили билан озор беради”. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У аёлда яхшилик йўқ, у - дўзаҳидир”, дедилар. Яна саҳобалар у зотга: “Фалончи аёл фақат фарз намозларнигина ўқийди, бир бўлак пишлоқ садақа қилади, лекин бировга озор бермайди”. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У - жаннатидир”, дедилар (Бухорий ривояти).
Фойдаси узлуксиз, доираси кенг бўлган амал Аллоҳ ва Унинг Расули соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурида матлуб ва афзал амал экан, замон жиҳатидан фойдаси узлуксиз ва боқийроқ бўлган амал ҳам худди шу кабидир. Балки замон жиҳатидан фойдаси узун бўлган амал Аллоҳучун энг афзал ва суюклидир.
- Устоз, рўза ибодати ҳақида сўзлаб берсангиз.
Рўзадорга ифторлик қилиб бериш хайрли амаллар сирасига киради. Бу ҳақида ҳадиси шарифда шундай дейилган:
Зайд ибн Холид Жуҳаний розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким рўзадорга ифторлик қилиб берса, унга ҳам рўзадорнинг ажридан бирор нарса камайтирилмаган ҳолда, унинг ажри мислича берилади”, дедилар. (Имом Термизий ривояти).
Шайхул ҳадис Муҳаммад Салим ҳазратлари уламонинг шахсияти ва масъулияти борасида шундай деган:
Фузайл ибн Иёз раҳимаҳуллоҳ деди: "Агар киши шон-шуҳратга муҳаббат қўйса, унда қуйидаги салбий одатлар топилади:
Дин фақиҳи ҳақидаги ҳадис келтириб ўтилди. Уни "раббоний олим" ва "пайғамбарлар вориси" деган сўзлар билан аташ ҳам машҳурдир. Буларнинг ҳаммасининг маъноси бир. Ҳаммамизга маълумки, икки турдаги олим бўлади: раббоний олим ва беамал олим. Охират куни яқинлашар экан, раббоний олимлар камайиб, беамал олимлар кўпаяди. Аллоҳ бизни бундан муҳофаза қилсин! Ҳазрати Муҳаммад Шафиъ раҳимаҳуллоҳ ўз замонасида шундай дер эди: "Афсуслар бўлсинки, ҳозирда бизнинг мадрасадан ҳам беамал олимлар етишиб чиқяпти".
Аввал айтганимдек, динда фақиҳ ким эканини билиб олишимиз жуда муҳимдир. Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ "Мирқот шарҳ Мишкот" китобида Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳнинг бир сўзини келтиради:
Жума куни учун ғусл қилишнинг фазилати кўплаб ҳадисларда таъкидланган. Бунда, ғусл қилишдан олдин жума учун, деб ният қилиш лозим. Шундан сўнг, хушбўй атрлари бўлса, суртиб олиш ҳам суннатдир. Бунда, суннатга эргашишни ният қилишга алоҳида эътибор бериш талаб этилади.
Яқин йиллардан бери баъзилар томонидан: "Жума айёмингиз муборак бўлсин" "Жума муборак" дейиш мумкин эмас, чунки, жума куни қиёмат куни бўлади, қачон-ки биз маҳшаргоҳдан ўтиб жаннатда йиғилганимиздагина "жума муборак бўлсин" деб айтамиз. Жума билан табриклаш бидъат, чунки, Пайғамбар алайҳиссалом ва саҳобалар бир-бирларини жума билан табриклашмаган", деган ҳар хил гап-сўзлар тарқалиб қолди. Бу гап-сўзларга қисқа жавоб шуки, мўмин-мусулмонлар ўзаро бир-бирларига соғлиқ-саломатлик тилаб, Жума куни билан табриклашлари мубоҳ (савоб ҳам, гуноҳ ҳам бўлмайдиган) амаллардандир.
Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Садақа қабрнинг ҳароратини ўчиради. Мўмин киши Қиёмат куни ўз садақасининг соясида сояланади», дедилар. Аллоҳ таоло (садақа сабабли қабрнинг иссиғини кетказади. Бу ҳодисалар Қиёмат кунидан олдин бўлади.“