Тарих (516)
2013 йилнинг 3 июлида Миср Мудофаа вазири Абдулаттоҳ Ас-Сисий президент Муҳаммад Мурсийнинг ағдарилгани ва Конституциянинг амал қилиши тўхтатилгани ҳақида эълон килди. Мурсий уй қамоғига жойлаштирилди, сўнгра расман бир қатор айбловлар эълон қилинган ҳолда ҳибсга олинди.
«Америка Қўшма Штатлари мустақиллик Декларацияси» (1776 й.) муаллифи америкалик сиёсатчи ва дипломат, АҚШнинг учинчи президенти (1801-1809йй.) Томас Жефферсон бўлган. Бу мактаб ўқувчиларининг кўпчилигига маълум. Бироқ Жефферсон узоқ йиллар давомида Исломга қизиққанлиги унчалик маълум эмас. Кейинроқ, АҚШ президенти бўлганида, у ушбу қизиқишни муайян сиёсий ечимларга айлантира олди.
1944 йил ВКП(б) МҚ қарори билан туркий халқлар тарихини ўрганиш тақиқлаб қўйилди. 50 йил давомида биздан тарихимизни олиб қўйиб, бизни «ёзувга эга бўлмаганлар», «саводсиз», «қоралар» деб аташди. Олтин Ўрда улар учун «қулай» бўлган мўғулларга тегишли деб ёзилди (аслида эса бу туркийларнинг давлати эди), Турк Ҳоқонлиги, Хазар Ҳоқонлиги, Авар Ҳоқонлиги, Печенег Ҳоқонлиги, Хунн Ҳоқонлиги, Темур, Бобур ва Қорахонийлар салтанатлари умуман «эсдан чиқарилди».
Бу қатағонлар мажбурий равишда коллективлаштириш ва халқни талаш натижасида узоқ вақт давом этган очарчилик билан ҳам боғлиқ. Мамлакат президентининг 1997 йил 5 апрелда қабул қилинган фармонига мувофиқ, Қозоғистонда сиёсий қатағонлар қурбонларини хотирлаш Куни ҳар йили 31 май куни нишонланади. Тарихчиларнинг манбаларига кўра, жами 1937-1938 йиллар совет Қозоғистонида 118 минг киши суд қилинган. Шундан 25 минг киши отиб ташланган.
Қадимда яшаб ўтган аждодларнинг ижодларини ўрганиб, биз уларни замондошларга айлантирамиз; уларнинг ҳаёти ҳақида фикрлаб, биз гўёки уларнинг гувоҳларига айланамиз ва уларнинг кечинмаларини бошимиздан кечиргандай бўламиз. Шундай экан, то ўлим бизни тўсатдан бу нарсалардан узоқлаштирмагунча, кўп йиллар давомида вақтимизни бу машғулотга бағишлаган бўлишимиз мумкин эди.
Қуддуси шариф мусулмон, насроний ва яҳудийларнинг муқаддас шаҳри ҳисобланади. Бу шаҳар минг йилдан зиёд тарихга эга бўлиб, ўз ўтмиши давомида турли номларга эга бўлган: Иерусалим, Ал-Қудс, Йерушалаим, Илия. Буларнинг барчаси шаҳар тарихининг ранг-баранглигидан дарак беради. Жуда кўп пайғамбарлар, хусусан Сулаймон ва Довуд алайҳиссаломдан бошлаб Ийсо алайҳиссаломгача мазкур шаҳарни ўзларининг уйи деб билишган.
Москвада Буюк Британия назорати остида бўлган мамлакатлар руҳонийлари вакилларининг Қоҳирада бутун мусулмонлар халифалик конгресси ўтказишнинг энг фаол тарафдорлари бўлганлиги бежиз эмас деб ҳисоблашди. Кўплаб давлатлар мусулмон руҳонийларнинг ушбу тадбирда қатнашишни истамаслигига қарамай, Қоҳира конгресси барибир бўлиб ўтди. Конгресс 1926 йил 13 майдан 19 майгача бўлиб ўтди.
Инжилдаги хабарларга кўра, Исо алайҳиссалом: “Сизлар: “Кўз эвазига кўз, тиш эвазига тиш”, деб айтилганини эшитгансизлар. Лекин мен сизга айтаман: ёмонга қарши чиқма. Ким сенинг ўнг чаккангга урса, унга иккинчисини ҳам ўгир. Ким сен билан даъволашиб, кўйлагингни олмоқчи бўлса, унга тўнингни ҳам бериб юбор.
Ҳар қандай уруш бу – ҳужумлар ва чекинишлар, айрим жабҳаларда мағлубият ва бошқасида ғалабалар, қайта гуруҳланиш ва кутишдир. Баъзан қўшин жанг майдонида охиригача қолиши ҳам пировардида катта ҳалокатга олиб келиши мумкин. Йўқотишлар одамлар кераксиз қурбонига олиб келиши мумкин.
Ҳижрий 583 йил ражаб ойининг 27-санасида (1187 йил 9 октябрь) салибчиларнинг 88 йиллик бошқарувидан кейин Қуддус машҳур султон Салоҳиддин Айюбий қўмондонлиги остидаги Миср қўшинлари томонидан озод килинди. 1187 йилнинг баҳор ойларига келиб, Салоҳиддин Айюбий қўмондонлиги остидаги Миср қўшинлари Фаластинни салбчилардан озод қилиш мақсадида юриш бошлаши учун қулай шароит юзага келганди.
Ҳижрий 922 йил ражаб ойининг 25-санасида (1516 йил 3 сентябрь) султон Салим I бошчилигидаги усмонийлар қўшини ва султон Қонсуҳ Ғаурий томонидан бошқарилган мамлуклар қўшини ўртасида тўқнашув бўлиб ўтди. Усмонийлар империяси ва Миср ўртасидаги муносабатлар Чодирон жангида сафавийлар сулолоаси тор-мор келтирилгандан кейин кескинлаша бошлаган.
Ҳижрий 690 йил ражаб ойининг 20-санасида (1291 йил 28 июл) амир Санжар Халабий бошчилигидаги мамлуклар қўшини Байрутга кириб келди. 1110 йилнинг май ойидан бошлаб, Байрут салибчилар ҳукмронлиги остида бўлган. Қуддус қироли Балдуин I шаҳарни қариндошларидан бири – Фульк де Гинесга бошқаришга топширди.
Колумбнинг борт дафтарида оролларнинг ҳайратомуз гўзаллиги ва аҳолисининг самимий, бахтиёр ва дўстона экани бир неча марта қайд қилинган. Биринчи алоқадан икки кун ўтиб, журналда мудҳиш ёзув пайдо бўлади: “Уларнинг ҳаммасини босиб олишимиз ва уларга ўзимиз истаган нарсани қилдиришимиз учун 50 та аскар етади...