Кечадан бери инглиз тилида (нафақат) сўзлашувчи исломий интеллектуал муҳитда машҳур Maydan сайтида «Исломий фикр» рубрикасида эълон қилинган мақола асосий муҳокама мавзуларидан бирига айланди. Мақола "Исломий автократиянинг модернистик илдизлари: Шайх Абдуллоҳ Бин Байяҳ ва БАА-Исроил тинчлик шартномаси" деб номланади.

Биз бугунги кунда гувоҳ бўлаётган мисли кўрилмаган ва қулоқ ҳам эшитмаган воқеа-ҳодисалар, агар диққат билан қарайдиган бўлсак, тиббий ва биологик табиатдан кўра, кўпроқ ижтимоий ва сиёсий табиатга эга. Нималар рўй беряпти? Агар дунё миқёсида коронавирусдан вафот этган беморларнинг (тасдиқланган беморларнинг) сонига қарасак, унчалик катта эмас, агар аҳамиятсиз демасак. Бироқ, ҳукуматлар деярли ҳеч қандай йўқотишларга эътибор бермай, ўз соҳаларидаги иқтисодий ва ижтимоий ҳаётни бирма-бир тўхтатмоқдалар. Одатда уларга хос бўлмаган нарса.

Бу парадокс, аммо БААнинг ички ривожланишида, хусусан, унинг технология соҳасидаги ютуқлари ташқи сиёсатидаги зарарли қадамлар билан тўғридан-тўғри мутаносибдир. Бу ҳолатда бири иккинчисини тўлдиради ёки ундан келиб чиқадигандай туюлиши мумкин, аммо бу унчалик эмас ва нима учун қуйида биз буни тушунтириб берамиз.

Бизга аниқ фанларни ўзлаштириш, ўқиб-ўрганишда мусулмонлар ортда қолишяпти, деб бутун эътиборни замонавий касбларни эгаллашга тарғиб қилишди. Ҳа, бунга озми-кўпми эришдик, интернет сарҳадларида айланиб юриб, у ёки бу мусулмоннинг замонавий дунё илм-фанига қўшган ҳиссаси, янги кашфиёти ҳақида мақолаларни ўқиб қоламиз, демак, биз у ерда бормиз. Ва биз бундан бошимиз кўкка етиб, мақтаниб юрибмиз. Аслида 5-6 аср аввал шу ишларга бошқаларни бизнинг ота-боболаримиз тарғиб қилишган.

"Ислом тарихи ва исломий сиёсий фикрга ихтисослашган олимлар ҳукмдор ва фуқаролар ўртасидаги муносабатни, масалан, шарқшунослар томонидан тасвирланганидек, оммага жабр-зулм қилган ҳолда мустабид ҳукмронлик ёки бошқа ҳар қандай кўринишларга эътибор қаратмасдан ўта олмасди.

Охирги пайтларда гомосексуализм, аниқроғи, унга бўлган муносабат бир вақтнинг ўзида Ислом дунёсининг бир неча қисмида сиёсий масалага айланди. Бу унинг учун ғайри табиий нарса ҳамда ташқаридан мажбурлаб ўтказилган, чунки Ислом  дунёсида гомосексуализм ҳеч қачон сиёсий муаммо бўлмаган.

XX-XXI асрлар бўсағасидаги Ислом дунёси фақат ушбу дин тарқалган ҳудуд  мамлакатларининг ҳамжамияти бўлиб қолмай, балки экстерриториал, ғайримиллий ижтимоий-маданий ва диний-сиёсий воқелик сифатида майдонга чиқди. У сайёрамизда тобора қулоч ёзаётган ва ўз илмий-техник хусусиятини ижтимоий-сиёсий томонга ўзгартириб бораётган глобаллашув жараёнлари марказига айланди.

Мусулмонларнинг якдил фикри (ижмоъ) далилларидан фойдаланишдаги хатолар
Мусулмонлар бошқарув муддати борасида якдил бир фикрга эгалар деб таъкидлаш қийин, чунки якдил фикр давлат раҳбари лавозимини муддатсиз эгаллашига рухсат билан чегараланган – бу муддатни чеклаш тақиқланишини англатмайди. Асрлар давомида бу масалани ҳеч ким кўриб чиқмаган, чунки жаҳон амалиёти ва анъаналар шундай бўлган: Византия, Миср, Эрон, Эфиопия ва Исломгача араблар ҳам “чекланган бошқарув муддати” тушунчасини билмаган.

Ислом ва давлат муносабати ҳақида жуда кўп бора мақолалар ёзилган. Бироқ, бугунги кунда дунёда ижтимоий-сиёсий вазият ва ҳолат ўзгармоқда. Ўз навбатида 2014 йил дунё сиёсатида драматик ўзгаришлар билан аҳамиятли бўлганлигини ҳам инкор қилиб бўлмайди. Ер куррасининг турли жойларидаги содир бўлаётган воқеаликлар тобора мураккаб аҳамият касб этмоқда.

Фиқҳ – қонун чиқарувчи олдида жавоб берадиган ижрочиларнинг ҳаракатларини тартибга соладиган шариат амалий меъёрларини билишдир. Бу фиқҳга бериладиган классик таъриф ҳисобланади. Фиқҳ бир неча қисмга бўлинади ва унинг бўлимлари диний маросимлар ва ибодат, оилавий муносабатлар ва хайр-эҳсон, савдо ва битимлар, қонунбузарликлар учун жазоларни ўз ичига олади. Сиёсий фиқҳ мавжуд эканлигининг ҳам ҳеч қандай ажабланарли жойи йўқ.