Даъватчи ва муаллим учун илмнинг зарурлиги
Қозилик, муфтийлик учун илм керак экан, шу каби даъват, тарбия учун ҳам илм муҳимдир. Аллоҳ таоло элчисига айтади: “Айтинг: «Менинг Йўлим шудир. Мен Аллоҳга даъват қиламан. Мен ва менга эргашган кишилар аниқ ҳужжатга - ишончга эгамиз. (Ҳар қандай шерикдан) Аллоҳни поклайман. (Зеро), мен мушриклардан эмасман”. (Юсуф сураси, 108-оят)
Бизлар мўминмизми?
...Ана шундан сўнг биз қандай қилиб ўзимизни Қуръон назарда тутган мўминларнинг қаторига қўямиз?! Аллоҳ шарт қилиб қўйган нарсаларни адо этмай туриб қандай қилиб Аллоҳ ваъда берган нарсаларни кутамиз?!
Шубҳасизки, ўзимиз Аллоҳга ёрдам бермай туриб, Аллоҳдан ёрдам беришини сўрашимиз, ўзимиздан мўминларнинг сифатларини талаб қилмасдан туриб Ундан мўминларнинг мукофотини талаб қилишимиз бизнинг уятсизлигимиздир...
Маъбудларни рад этиш
Тавҳиднинг амалга ошиши учун лозим бўлган илк унсур Аллоҳга ихлосла ибодат қилишдир. Ундан бошқага лозим кўрилмайдиган таъзим, севги ва ибодатнинг, яъни Улуҳиётнинг Унга хос қилинишидир.
Шахснинг Аллоҳнинг бирлигига шаҳодат бериши
Фитрий, ақли ва тарихий далиллар илоҳнинг ёлғиз эканлигини исботламоқда. Инсон қайси тарафга бош урмасин, ҳаётнинг олий бир куч тарафидан бошқарилишини кўради, Ўз истаги билан ёки қўрқинч билан унга сиғина бошлайди. Хусусан, инсон гуноҳга ботиб оғир аҳволда қолганида ва ҳеч ким унга ёрдам қўлини узатмаганида у илоҳий кучга эҳтиёж сеза бошлайди. Инсон ваҳима, жаҳолат ва шунга ўхшаш муҳитдан қутулиб, ўзлигини англайди, жонсиз, сохта тангрилардан узоқлашиб, ихлос билан Роббисига сиғинади. Бу денгизда чўкаётган кема йўловчиларининг аҳволини эслатади.
Катта ва кичик мунофиқлик
Мунофиқлик ҳам куфр ва ширк каби катта ва кичик турларга бўлинади. Катта мунофиқлик деб сохта ақидага айтилади ва бу дўзахнинг энг паст даражасида абадий қолишни вожиб қилади. Бу: таши мусулмон, ичи кофир бўлишликдир. Бундайлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг замонида бўлган ва Қуръон ундайларнинг ниқобини йиртиб шарманда қилган, мўмин бандалари учун уларнинг ишларини очиб берган, токи улар каби бўлишдан ҳазир бўлсинлар ва уларнинг ахлоқларидан имкон қадар узоқ бўлсинлар учун.
Ўзига итоат қилдирувчи хасислик
Қалб гуноҳларининг катталаридан навбатдагилари уч ҳалок қилгувчи нарсалардирки, ҳадиси шариф бундан қайтарган:
Тавҳиднинг ҳаётдаги ўрни
Ширк аралашмаган тавҳид жамият ва шахс ҳаётига жуда хайрли таъсир қилади ва фойда тўла натижалар беради. Қуйида улардан баъзи мисоллар келтирамиз:
Муртадлар куфри
Мусулмон уламоларининг наздида куфрнинг энг ёмон тури муртадликдир. У, киши Аллоҳнинг ҳидоятидан сўнг Исломдан чиқишидир (Аллоҳ сақласин).
Даъватчилар ва олимлар учун ихлоснинг аҳамияти
Исломга чақирувчи ва дин фойдаси учун ҳаракат қилувчи ҳар бир инсон шу йўлдаги мақсад ва ниятларини ростгўйлик ила текшириб чиқиши ва ўзини ўзи алдамаслиги, Роббисига нисбатан ёлғончи бўлмаслиги керак. Имоми Ғаззолий амалдорлик, шуҳрат, одамлар мақтовини яхши кўришдан иборат бўлган фитналарни зикр қилгач бундай деганлар:
Тавҳид Исломнинг шиоридир
Исломнинг бутпарсатликдан ва аҳли китобдан фарқи тавҳидни ўзига шиор қилишидир. Исломни машҳур қилган ҳам унинг бир тавҳид дини эканлигидир, Исломнинг мазмунини шу икки жумла англатади ва кимки уларни сўйласа, Исломнинг эшигидан кирган бўлади. Бу икки жумладан биринчиси "Аллоҳдан бошқа тангри йўқлигига шаҳодат", иккинчиси эса "Муҳаммаднинг Аллоҳнинг элчиси эканлигига шаҳодатдир".