Кичик мунофиқлик ўзининг ақидаси тўғри бўлса ҳам мунофиқларнинг йўлларини йўл тутиб, уларнинг хулқлари билан хулқланишликдир. Кўп саҳиҳ ҳадисларда бундай мунофиқликдан қайтарилган.
Иттифоқ қилинган ҳадислардан бири:
“Кимда қуйидаги тўрт нарса бўлса у ҳақиқий мунофиқ бўлади, агар шу хислатлардан биттаси бўлса то ўша хислатни ташламагунча унда мунофиқликдан бир хислати бор бўлади: Агар унга омонат топширилса хиёнат қилади, гапирса ёлғон гапиради, аҳдлашса алдайди, урушса туҳмат қилади”.
“Мунофиқнинг белгиси учтадир: гапирса ёлғон гапиради, ваъда қилса хилоф чиқади, омонат қўйилса хиёнат қилади”.
Муслимнинг ривоятида қўшимча қилиб айтилади: “...гарчи у рўза тутиб, намоз ўқиб, ўзини мусулмон санаса ҳам”.
Бу ҳадисларнинг таъсирида саҳобалар ўзларида мунофиқлик йўқмикан деб қўрқиб қолишган. Ҳасан айтади: Мунофиқликдан фақат мўмин қўрқади. Мунофиқ ундан хотиржам бўлади.
Ҳатто Умар Ҳузайфадан унга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мунофиқларнинг кимлигини айтганини эшитиб: Уларнинг орасида мен йўқманми, деб сўради.
Умар розияллоҳу анҳу билимдон мунофиқдан огоҳлантирди. Ундан қандай мунофиқ одам билимдон бўлади, деб сўрашди. Шунда у зот: У тили бурро, қалби жоҳил бўлган одам, деб жавоб берди.
Баъзилар айтди: Аллоҳим, Мен сендан мунофиқнинг хушуъсидан паноҳ сўрайман. Сўрашди: Мунофиқнинг хушуъси нима дегани? Жавоб берди: Бадани хушуъли кўринсада қалби хушуъ қилмаслигидир, деб жавоб берди.

Юсуф Қаразовийнинг
"Амалларнинг мартабаларини англаш" китобидан
Заҳириддин Мансур таржимаси