close

Sign In

close

Register

All fields are required(*).

Ихтилоф одоби

Фақиҳлар орасида ихтилоф бўлиши табиий иш экани юзасидан уларнинг орасида чиқадиган хилофлар одоб билан йўлга қўйилиши зарур бўлади. Ихтилоф одобига риоя қилиш юксак одоблардан бўлиб, унинг қадрини қадри юксак кишиларгина тушуниб етадилар. Шу боис қадимги уламоларимиз бу масалада ҳам илмий изланиш олиб борганлар ва керакли китобларни ёзганлар. Уларда асосан ихтилоф одоби қоидаларини баён қилганлар. Мисол учун, қуйидаги қоидаларни зикр ва шарҳ қилганлар:

- Тақво, Аллоҳ таолодан қўрқиш ва ҳавойи нафсга эрк бермаслик.
- Бошқалар ҳақида яхши гумонда бўлиш.
- Масалада лутфли бўлиш ва хилофда юмшоқ бўлиш.
- Қарши тараф ҳақида ҳукм чиқаришдан олдин унинг далилларини ўрганиш.
- «Билмайман», дейиш илмнинг ярми.
- Мўътадил бўлиш ва мутаассибликни тарк қилиш.
- Ўзининг камчилигини тан олиш.
- Ҳақ зоҳир бўлганда, унга қайтиш ва бўйсуниш.
- Қарши тараф айтмаган гапни айтди, дея туҳмат қилмаслик.
- Қарши тараф айтган гапнинг ўзини нақл қилиш ва воситачилардан четланиш.
- Уламоларнинг қоқилиши пайидан бўлиш эсипастларнинг ишидир.
- Таъвилнинг эҳтимоли бор гапларда мухолифни фосиққа ёки бидъатчига чиқариш жоҳилликдир ва ҳоказо...

Ушбу қоидаларга амал қилиб, фақиҳлар бир-бирларининг ҳурматларини жойига қўйганлар ва илмнинг ривожига катта ҳисса қўшганлар. Ушбу одоблар доирасидан чиққанларни қаттиқ қоралаганлар. Бугунги кунда ҳам мазкур хилоф одоби қоидаларига эҳтиёжимиз жуда ҳам кучли.

"Мазҳаблар – бирлик рамзи" китобидан

Мақола жойлаштирилган бўлим: Жамият
Калит сўзлар
Switch mode views:
  • Font size:
  • Decrease
  • Reset
  • Increase