Ислом (875)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу ерда олтита ҳадис тўқувчи кимсаларнинг исмларини очиқлади. Уларни бундай кимсалигига аксарият муҳаддислар ёки барчаси: «Ривоят тўқувчи», деб иттифоқ қилганлар. Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳ шундай деган: «Ушбу олтита ҳадис тўқувчи кимсаларнинг қилмишлари кучли асослар би-лан бўйинларига қўйилгандир. Шунинг учун уларнинг ҳар бирини бирма-бир қилмишини баён қилишга хожат йўқ». Улар қуйидагилар:
«Суннат» сўзи эса, араб тилида «тариқат–маънавий йўл» маъносини англатади. Фалончининг суннати дегани унинг ҳаётий йўли, деганидир. Шундан келиб чиқиб, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари, деганда тарийқатлари, йўлларини тушунамиз.
Касир ибн Қайс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Мен Абу Дардо розияллоҳу анҳу билан бирга Дамашкдаги масжидда ўтирган эдим. Бир киши келиб: «Эй Абу Дардо, мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шаҳарларидан сиз у зот соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган, менга етган бир ҳадис учун олдингизга келдим, бошқа бирор хожат учун келмадим», деди. Абу Дардо розияллоҳу анҳу: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламниг шундай деяётганларини эшитганман: «Ким илм талаб қилиш йўлига юрса, Аллоҳ уни жаннат йўлларидан бирига юргизиб қўяди. (Аллоҳ уни жаннатга киришини осон қилиб қўяди). Албатта, фаришталар толиби илмни рози қилиш учун қанотларини қўяди. Албатта, олимга ер ва осмонлардаги зотлар, ҳатто сувдаги китлар (балиқлар) ҳам истиғфор айтади. Олимнинг обидга нисбатан фазилати худди Бадр - ўн тўртинчи кечадаги ойнинг бошқа юлдузларга нисбатан фазилатига ўхшайди. Албатта, олимлар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Албатта, пайғамбарлар динор ва дирҳамни мерос қилиб қолдирмаганлар. Албатта, улар илмни мерос қолдирганлар. Ким ўшани олса, улкан насибани олибди» (Имом Аҳмад, Имом Термизий, Абу Довуд, Ибн Можа ваДоримийлар ривоят ҳилишган. Термизий (Касир ибн Қайсни) Қайс ибн Касир деб айтган).
Муқаддас динимизда кийиниш борасида алоҳида одоблар жорий қилингани, либосларни покиза тутиш ва уларни кийиш масаласида махсус кўрсатмалар борлиги сир эмас, албатта. Зеро, динимизнинг инсонни мукаррам қилиш бўйича кўрган чоралари ичида либос масаласи алоҳида ўрин тутади. Мўмин-мусулмонларнинг кийиниш маданиятига риоя қилишлари ўзлари учун обрў ва мартаба экани, гўзал ва чиройли кўриниш, жамиятнинг бошқа аъзоларини эса ҳурматлаш экани тушунтирилади. Аллоҳ таоло Аъроф сурасида марҳамат қилади:
Куръон - Аллоҳ таолонинг каломи, мусҳафларда битилгандир, (мўминлар) қалблар(и)да ёддир, (мўминлар) тиллар(и)да ўқил(ади)гандир. Набий алайҳиссаломга нозил қилингандир, Қуръонни талаффуз қилишимиз махлуқдир. Уни қироат қилишимиз ва ёзишимиз махлуқдир. Куръон (Аллоҳ таолонинг каломи) махлуқ эмасдир.
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ таоло ҳалқ қилган нарсаларининг тақдирини еру осмонлар яратилишидан эллик минг йил аввал ёзиб қўйган, Унинг арши сув устида эди», дедилар (Имом Муслим ривоят қилган).
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Иймон келтирганлар ва иймонларига зулмни аралаштирмаганлар» (Анъом сураси, 82-оят.) ояти нозил бўлганида бу нарса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобаларига оғир келиб: «Бизлардан қайси биримиз ўзига зулм қилмайди?» дедилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бу сизлар ўйлаганингиздек эмас. Балки у Луқмон ўз ўғлига «Эй ўғилчам, Аллоҳга ширк келтирма. Албатта, ширк катта зулмдир»,(Луқмон сураси, 13-оят.) дегани кабидир», дедилар.
Маълумки, жамоат билан ўқилган намоз, ёлғиз ўқилган намоздан 27 даража фазилатлироқдир. Жамоат иамозини биринчи сафда ўқишнинг ажри эса янада кўпроқдир.
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мендан бир оят бўлса ҳам етказинглар. Бани Исроил ҳақида гапираверинглар, (бунда) ҳеч қандай танглик йўқ. Ким менга нисбатан қасддан ёлғон тўқиса, дўзахдан жойини ҳозирлайверсин», дедилар» (Имом Бухорий ривоят қилган).
Икки намозни жамлаб, бир вақтда ўқиш фиқҳий мазҳаблар ўртасидаги ихтилофли масалалардан биридир. Ҳамманинг ҳам ўз далиллари бор ва ҳар ким ўз мазҳабига амал қилиши тўғри бўлади. Ҳанафий мазҳаби уламолари ҳаж мавсумидаги маълум вақтлардан ташқари ҳолатларда намозларни жамлаш жоиз эмас, деб билганлар. Қуйида намозларни жамлаш жоиз эмаслигига ҳанафий мазҳаби уламолари келтирган далиллар ва бошқа мазҳаб вакилларига берган жавобларини келтирамиз.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анхудан ривоят қилинади:
Мусанниф раҳимаҳуллоҳ юқорида ҳукмий нажосатлар ва уларни поклашга доир аҳкомларни баён қилди. Эндиликда ҳақиқий нажосатлар ва уларни поклашга доир ҳукмлар баён қилинади. Ҳукмий нажосат ибодатга зарар етказиши эътиборидан ҳақиқий нажосатдан кучли ҳисобланади. Шунинг учун ҳам у муқаддам зикр қилинди.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо айтади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деганларини эшитганман: «Умматимнинг ичида ер ютганлари ва қиёфаси ўзгарганлари бўлади. Бу нарса қадарни ёлғонга чиқарганлар борасида бўлади» (Имом АбуДовуд ривояти. Имом Термизий ҳам шу маънода ривоят қилган).