Тарих (516)
Айтиб ўтганимиздек, яҳудлар Ислом ва мусулмонларга нисбатан адоват оловида жизғанак бўлишар, бироқ улар уруш ва жангу жадал кишилари эмас, балки макр-ҳийла ва фириб-найрангга устаси фаранг инсонлар эди.
Ибн Исҳоқ айтади: "Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам Бану Қайнуқоъ яҳудларини Қайнуқоъ бозорига тўплаб шундай дедилар:
Имом Бухорий ва Муслимларнинг "саҳиҳ" тўпламларида келган: Пайғамбар соллоллоҳу алайҳи ва саллам Хандақ ғазотидан қайтиб, қуролини қўйиб, ювиниб бўлган эдилар, у зотнинг олдига Жаброил алайҳис-салом келиб: "Куролни қўйдингизми? Оллоҳнинг номига қасамки, биз -фаришталар қўйганимиз йўқ. Улар томон юриш қилинг", деди. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам: "Қаерга?" дедилар. Жаброил алайҳис-салом: "У ёққа", деб бани Қурайза томон ишора қилган эди, Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи ва саллам юришни бошладилар.
«Шимолий Кавказ мусулмонларининг руҳан ва сиёсий жиҳатдан тикланишига чеченларнинг Ади овулидан чиққан Ушурма(Ушурма - шайх Мансур Шишонийнинг исми.) сабабчи бўлган. Аллох унга турли-туман маънавий ва жисмоний азилатларни ато этган».
1.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга қарши чиққанларининг ҳақ ва ҳақиқатга бўйин эгиш ниятлар йўқ эди. Бу қарорга келишда бир қанча далиллар ёрда?. бера олади:
Ҳоким биамриллоҳ - Абул Аббос Аҳмад Ибн Абу Али ал-Ҳасан ибн Абу Бакр ибн ал-Ҳасан ибн Али ал-Қуббий ибн ал-халифа ал-Мустаршид биллоҳ ибн ал-Мустазҳир биллоҳ.
Биринчи инсон ҳуқуқлари хартияси – «Кир манифести» яқинда 2530 ёшга тўлади. Буюк Кир (Куруши Кабир) нафақат инсон ҳуқуқларининг дунёдаги биринчи декларациясининг муаллифи, балки яҳудийларга эркинлик берган, уларни бошқа халқлар билан тенг ҳуқуқли қилган ҳукмдор сифатида ҳам тарихга кирди. Баротали Абдураҳмоннинг "Куруши Кабир" (2006) романи унинг ҳукмронлиги даври тасвирига бағишланган бўлиб, бу учун у А.Рудакий номидаги Давлат мукофотига сазовор бўлган.
Уларнинг биринчиси Абдурраҳмон ибн Муовия ибн Ҳишом ибн Абдулмалик ибн Марвондир. Андалусга қочиб боргач, 138 (755-56) йилиунга байъат берилди. Илмл и ва адолатли эди. 170 йил рабиул охирда вафот этди. Ундан кейин ўғли Ҳишом Абул Валид тахтга ўтирди.
Бу ғазотнинг Аҳзоб (гуруҳлар) деган номи ҳам бор. У Ибн Исҳоқ, Урва ибн Зубайр, Қатода, Ьайҳақий ва кўпчилик сийрат уламоларининг иттифоқларига кўра ҳижрий бешинчи йили, Шаввол ойида бўлиб ўтган.
Қорун Мусо алайҳиссалом қавмидан ва яқин қариндошларидан булган. Аллоҳ таоло унга калитларини ҳам бақвувват кишилар кутариб юришга қийналадиган даражада хазина ато қилган эди. Уни курганлар молини ва у эришган мол-дунёнинг узида булишини орзу қиларди. Қавмидаги илмли кишилар насиҳат қилишди. Кибрининг оқибатидан огохртантиришди. Аллоҳ таолонинг неъматига шукр қилиш, ерда бузгунчилик қилмасликни талаб қилишди. У ни Аллоҳ таолонинг розилиги ва Аллоҳ таоло берган дунёдаги насибаси билан охират диёрини кузлашга қизиқтирдилар.
“Унинг учун лавҳларда (Таврот саҳифаларида) насиҳат ва барча нарсанинг тафсилоти сифатида ҳар соҳадан битиб қуйдик. Бас,(эй, Мусо!) Уларни қувват (жиддийлик) билан олгин ва қавмингга уларнинг яхши (битилган аҳком)ларини тутиш (татбиқ этиш)ларига буюргин! Сизларга фосиқлар диёри (қандай халокатга юз тутгани)ни курсатажакман” (Аъроф сураси, 145-оят).
«Мен Исломгача ва ундан кейин келган подшолар тарихини урганиш мобайнида туртта халифаи ро-шид ва Умар ибн Абдулазиздан кейин энг адолатли ва улуг подшох деб - Нуриддин Махмуд Занкийни топдим». Ибн Асир