БАА Марс миссияси кемаси қизил сайёрага етиб келганига деярли икки йил бўлди. Ушбу лойиҳа аллақачон ажойиб натижаларни кўрсатди. 2021-йил феврал ойида Амирликлар Марсга етиб борган биринчи араб давлати ва Марс об-ҳавосини ўрганаётган дунёнинг бешинчи давлати бўлди.
Муҳаммад бин Рашид коинот марказида олти йиллик машғулотлардан сўнг БАА Марс миссияси бошқа соҳаларда инновацияларни ривожлантирмоқда, деди БАА Коинот агентлиги раҳбари ўринбосари Иброҳим Ал Қосим Euronewsга:
“Танлов Марсга тўғри келди, чунки бу сайёра жаҳон илмий ҳамжамиятида катта қизиқиш уйғотмоқда. Ва биз аввалги лойиҳалар натижаларини тўлдирадиган ва Марс атмосферасининг юқори ва ўрта қатламлари ўртасидаги муносабатларни янада чуқур ўрганиш имконини берадиган миссияни жўнатмоқчи эдик.
Учувчисиз миссия кемаси Қизил сайёра орбитасига 2020-йил 20-июлда Япониядан “Умид” зонди учирилганидан етти ой ўтиб кирди. Бу вақтга келиб зонд орбитада тахминан бир марс йилини ўтказди, бу 687 Ер кунини ташкил этади. Халқаро илмий ҳамжамият биринчи марта куннинг турли вақтларида ва йилнинг турли вақтларида Марс атмосферасини кўриш имкониятига эга бўлди.
Янги космик ташаббуслар
Ташқи ишлар ва халқаро ҳамкорлик вазирининг ёрдамчиси, БМТнинг Космосдан тинч мақсадларда фойдаланиш қўмитаси раиси Имран Шараф Euronews телеканалига Ташқи ишлар вазирлигида фан ва космик тадқиқотларни назорат қилиш учун пайдо бўлган янги бўлинмалар ҳақида гапириб берди. У бу борадаги бир қатор лойиҳалар ҳақида гапирди:
“Биз астероид камарига борадиган янги миссияни тайёрламоқдамиз. Сирб номи билан машҳур қуёш сунъий йўлдошлари туркумини яратиш дастурини эълон қилинди. Космосдаги фаолиятни қўллаб-қувватлаш учун янги фонд яратилишини эълон қилди. Буларнинг барчаси бир-бирига боғланган ва БАА Марс миссияси билан боғлиқ, бу ишлар тахминан саккиз йил олдин бошланган.
Араб ёшлари
Миссия давомида олинган барча маълумотлар бутун дунёдаги университетлар ва тадқиқот институтларига тақдим этилади. Миссия араб ёшлари учун илҳом манбаи бўлишдан ташқари, БАА иқтисодига ҳам доимий таъсир кўрсатади.
Коинот агентлиги раҳбари ўринбосари Иброҳим Ал Қосим лойиҳанинг аҳамияти ҳақида шундай дейди:
“Марсга миссия БАА ва минтақадаги ёшлар учун жуда кучли, илҳомлантирувчи лойиҳа эди. Ва бу дастлаб молиялаштиришни учун асосий рағбат бўлиб хизмат қилди.
Бугунги кунга қадар олинган энг муҳим натижалар қаторига сайёрамизнинг тунги атмосферасидаги Шимолий ёруғлик ҳодисаси, олдиндан айтиб бўлмайдиган турбулент хатти-ҳаракатлари билан ажралиб турадиган чанг бўронларининг жойлашиши ва уларнинг тадрижий ривожланиши, шунингдек, илгари кўрилмаган ҳодисалар ҳақида янги маълумотлар мавжуд. Худди Қизил сайёрани ўраб тургандек улкан қурт шаклидаги аурора.
Марсдаги ҳаёт белгилари
Собиқ идоралараро мувофиқлаштирувчи ва Европа агентлиги бош директорининг маслаҳатчиси Томас Рейтер Euronews телеканалига берган интервюсида Марс миссиясини юқори баҳолади: “БАА ҳақиқатан ҳам ажойиб ишни амалга оширди ва бу ҳам илмий соҳадаги ҳамкорликнинг ўта муҳимлигини кўрсатади".
Реитер, шунингдек, 2016-йилдан бери Марс орбитасида бўлиб келаётган ва атмосферадаги из газларни, хусусан, ҳаёт белгиси бўлиши мумкин бўлган метанни қидираётган Европанинг Trace Gas Orbiter миссияси ҳақида ҳам гапирди: “Бизда ҳозирча аниқ далиллар йўқ. Аммо, бу саъй-ҳаракатларни мувофиқлаштириш ва умид ва келажак лойиҳалари каби миссиялар учун тўғри мақсадларни белгилаш масаласи".
Барқарор ривожланиш
Марс орбитасидаги зондларга қўшимча равишда, Европа космик тадқиқотлар билан боғлиқ барқарор ривожланиш муаммоларидан жуда хавотирда. Европа космик агентлиги дастур директори Ролф Денсинг Euronewsга ушбу масаланинг аҳамияти ҳақида гапириб берди:
“Биз Ернинг орбитал фазоси, асосан, космик қолдиқларнинг тарқалиши ва сунъий йўлдошларнинг мегабуржлари туфайли жуда кучли ўзгаришларни бошдан кечираётган даврда яшаяпмиз. Ҳозир Ер орбитасида 8000 га яқин жисм мавжуд. Ўн минглаб сунъий йўлдошлардан иборат мега-буржларни учиришни режалаштираётган тадбиркорлар бор”.
Миссия натижасида ноёб топилмаларга эга 14 та илмий мақола нашр этилди ва энг сўнгги суратлар фан учун инқилобий аҳамиятга эга. Улар Марсдаги иқлим ва атмосферанинг биринчи тўлиқ расмини беришга ёрдам беради. Аммо БААнинг Марсга миссиясининг якуний мақсади инновацион ва рақобатбардош билимга асосланган иқтисодни шакллантиришдир.
