Илм-фан (341)
Подкатегории
Маълумки, тирик жонзотларнинг тана тузилиши жуда нозикдир. Ҳаётнинг давом этишини таъминловчи тизимлардаги энг кичик ўзгариш ёки муҳитга кирган бир метрнинг миллиарддан бир қисмидек кичик ёт модда бутун тизимни вайрон қилишга ёки жуда катта зарар етказишга етарли бўлиши мумкин.
Тирик мавжудотларнинг ҳаётларини давом эттиришида ҳаётий аҳамиятга эга бўлган оқсил (белок)ларнинг ҳужайра ичида ишлаб чиқарилиши ер юзидаги ҳеч қандай ишлаб чиқариш тизими билан таққослаб бўлмайдиган даражада мураккаблик ва тартибда, мукаммал бир тизим орқали амалга оширилади.
Ҳар бир тилда бўлгани каби, араб тилида ҳам сўзларга "урғочи" ва "эркак" маъноларини юклаувчи қўшимчалар мавжуд.
Аввалги қисмда осмондаги бир нуқта бизга коинотнинг улканлигини ва унинг ичидаги кичиклигимизни эслатди. Лекин бу фақат фазо ўлчамини ўз ичига олган эслатма эди. Ҳодисанинг яна бир вақт ўлчови мавжудки, у билан биргаликда ўйлаб кўрилса, инсоннинг коинот ичидаги ҳечлиги янада аниқ кўзга ташланади.
Қуръон ўқиш – оддий бир китоб варақларини айлантириб, лабларни ҳаракатлантиришдек осон бир ишдек туюлади бизга. Ҳақиқатда, унинг механик томони шунчалик содда кўринса-да, буюк мўъжизаларни ўз ичига олади.
Зумар сураси 21-оятида шундай марҳамат қилинган: “Аллоҳ осмондан сув тушириб, уни ердаги манбаълардан юритиб қўйганини кўрмадингми?!”
Наҳл сураси 68-оятида шундай марҳамат қилинган: “Роббинг асаларига: «Тоғлардан, дарахтлардан ва кўтарилган сўритоклардан уй тутгин.”
Қуръонда тилга олинган урғочи асал арининг амалларини чуқур ўргансак, арининг қобилиятларига ҳайратланмаслик мумкин эмас. Ари ўз яшайдиган уйини, яъни ковакни яратиши, унинг ичидаги петакларни қуриши математик даҳони талаб қилади.
Бир гормоннинг бир ҳужайрани ҳаракатга келтириши ўзи бир мўъжизадир. Чунки гормон ҳужайрага таъсир кўрсатиши учун унинг ички тузилмасидаги тизимларни фаоллаштириши керак. Бу эса гормоннинг ё ҳужайранинг мембранасидан топиладиган рецептор (қабул қилувчи) билан боғланиши, ёки ҳужайра ичига кириб, у ердаги бир механизмга бевосита таъсир кўрсатиши орқали амалга ошади.
Тирик қолишингиз учун танангизда ҳар лаҳзада саноқсиз мувозанат таъминланиши керак. Инсон кундалик ҳаётини давом эттирар экан, бу мувозанатларнинг ҳеч бирини ҳис қилмайди. Масалан, ҳозирда қон босимингиз бир неча турли тизимлар томонидан мослаштирилмоқда. Буёғидан, буйрак усти безлари ишлаб чиқарадиган "альдостерон" номли гормоннинг вазифаси ҳам қон босимингиз тушиб кетишининг олдини олиш ва танангиздаги натрий мувозанатини тартибга солишдир.
Дунёга келган ҳар бир инсон ажойиб ва ҳайратланарли бир оламга тушади, бу ерда унга керак бўлган барча нарсалар мавжуд. Инсонга нафас олиш зарур, шу сабабли Ерда кислород бор.
Сунъий интеллект (СИ) ва ғарб фалсафаси ўртасидаги боғлиқлик, асосан, инсон ақли, билим, ҳуқуқ, моҳият ва қарор қабул қилиш каби мафкуралар ва тушунчалар орқали намoён бўлади. Бу боғлиқликни қуйидаги жиҳатлардан кўриш мумкин:
Афлатун ва Европа фалсафаси
Афлатун (Платон) Европанинг фалсафий тафаккурига улкан таъсир кўрсатган шахслардан бири ҳисобланади. Унинг ғоялари нафақат қадимги юнон фалсафасида, балки бутун Ғарб цивилизациясида муҳим аҳамиятга эга бўлиб, ўрта асрлардан то ҳозирги кунгача Европанинг маданияти, илм-фани ва сиёсий фикрларига таъсир ўтказган.