close

Sign In

close

Register

All fields are required(*).

Мадҳалийчилик – зарарли оқим

 

 

 

Мадҳалийчилик – бу исломда пайдо бўлган янги оқим бўлиб, у ўз фаолиятини асосан бир нечта йўналишлар билан чеклайди:  

Мадҳалийчилик – бу исломда пайдо бўлган янги оқим бўлиб, у ўз фаолиятини асосан бир нечта йўналишлар билан чеклайди: 

1. Ҳокимиятдагилар, айниқса давлат раҳбарларига норозиликни ҳеч қандай шаклда намоён этмасликка чақириш.  
2. Жамият ва сиёсий фаолиятдан тўлиқ узоқлашишни тарғиб қилиш.  
3. Амалдаги мусулмонларни қаттиқ танқид қилиш ва уларни «салафий асосларга зид ҳаракатлар»да, «олимларга ҳурматсизлик»да, «гуруҳбозлик»да (хизбийлик) ва бошқа одатда иккинчи даражали бўлган хатоларда айблаш.  

Мадҳалийлар – шайх Рабиъ ал-Мадҳалийнинг издошлари. Бу оқим салафийликнинг тармоқларидан бири бўлиб, унинг ўзига хос хусусиятлари қуйидагилар:  

Асосий принциплари  

1. Дискредитация ва "ал-Жарҳ" йўналиши: Улар бошқа ислом арбоблари ва ташкилотларнинг ақидалардаги хатоларини излаб, уларни обрўсизлантиришга уринишади. Шу сабабли улар "Ҳизбу-л Жарҳ" (обрўсизлантирувчилар гуруҳи) деб номланган.  
2. Идеологик қарши туриш: Мадҳалийлар ўз оқимларига қўшилмаган ҳар қандай исломий гуруҳлар ёки партияларга кескин қарши турадилар.  
3. Ҳокимиятга мутлақ бўйсунув: Улар ҳар қандай шароитда, ҳатто ҳокимият тирания ёки адолатсизлик қилаётган бўлса ҳам, унинг буйруқларига мутлақ бўйсунувни (ас-самъ у ват-тоъа) тарғиб қиладилар. Бу асос уч мазҳабга (ҳанафий, моликий ва шофъий) зиддир, лекин улар ҳанбалий мазҳабнинг айрим қарашларига суянган. Аммо ҳанбалий мазҳабининг йирик олими Ибн Рожаб ҳам адолатсиз ҳокимга қарши чиқишни мумкин деб ҳисоблаган. Шунинг учун уларни «чекдан ташқари бўйсунувчилар» деб аташади.  
4. Фақат ҳоким атрофидаги бирлик: Мадҳалийлар мусулмонларни фақат давлат ёки ҳоким (султон) доирасида бирлашишини маъқуллайдилар ва бошқа ҳеч қандай исломий тузилмани тан олмайдилар. Бу эса мусулмонларни ҳоким атрофида бирлаштириш ва уларни назорат қилишга қаратилган.  

Хусусиятлари  

- Рекомендация (тазкия) талаб қилиниши: Ҳар қандай ваъз қилувчи, имом ёки шайх Мадҳалийлар раҳбариятидан тавсия олиши керак. Акс ҳолда, унинг фаолияти шубҳали деб ҳисобланади ва уни «бидъатчи» деб айблашади.  
- Нотўғри (мункар) ишларга қарши чиқмаслик: Агар нотўғри ишлар ҳокимият ёки давлат томонидан амалга оширилса, уларга очиқ қаршилик кўрсатиш тақиқланади. Фақат Аллоҳдан уларни тўғри йўлга бошлашини сўраш керак деб ҳисобланади.  
- Ёрлиқлар (лақаблар) қўйиш: Мадҳалийлар ўз мухолифларини турли ёрлиқлар ва лақаблар билан ажратиб, уларни ўзларидан фарқлашади.  

Танқид ва таъсирлар

Мадҳализм оқими ислом уламолари ва оддий мусулмонлар томонидан кенг танқид қилинган. Уларнинг ғоялари исломнинг асосий қадриятлари билан зид экани, шунингдек, жамиятга салбий таъсир кўрсатиши таъкидланади.  

Абу Муслим

 

 

 

Мақола жойлаштирилган бўлим: Фирқа, оқим, тариқатлар
Абу Муслим

ИсламОнлайн.Уз сайтининг
Бош муҳаррири

Сайт: www.islamonline.uz
Бу бўлимдаги бошқа мақолалар: « Нур Муҳаммадий (нурнома) ҳақида
Switch mode views:
  • Font size:
  • Decrease
  • Reset
  • Increase