Жамият (918)
«Қирғизистонда мўътадил ва радикал ислом тарафдорлари ўртасида кескинлик ортмоқда. Бу, айниқса, пандемия даврида билиняпти» – деб ёзади немис нашри Die Tageszeitung. «Қиргизистонда коронавирус муваффақиятсиз диний ақидапарастларга панд бериб қўйди, - дейди мақола муаллифи Тимур Токтаналиев. – Машҳур руҳонийлардан бирининг ташаббуси билан ижтимоий тармоқларда COVID-19 мусулмонларга юқмайди деган фейк-хабарлар тарқатилди. Гўё италияликлар ва хитойликлар ўлимдан қутулиш учун Исломни оммавий равишда қабул қила бошлаганлар».
Мазкур постимни ижтимоий тармоққа қўйишдан аввал жуда иккиландим. Чунки кейинги пайтларда тармоқда пайдо бўлаётган янги юлдузлар ҳатто тролларга ҳам иш қолдирмаяпти. Фикр айтган, ўз қарашларини ифода этган жамоатчилик вакилларини “қовун тушириш”да айблаш, унинг шахсиятини бадном қилишга уриниш ҳамда оломонга хуш келувчи иборалардан фойдаланиб, шоуменликни касб қилиши одат тусига кирди.
Бугун менинг аҳволим биринчи марта оз бўлса-да, яхшиланди.
Шу сабабли сиз билан муҳим бир маълумотни ўртоқлашмоқчиман.
Коронавирус пандемияси давлатнинг фуқаролар фаровонлиги ва хавфсизлиги кафолати эканлигини кўрсатди, деди "Креативная дипломатия" жамоат ташаббусларини қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш маркази президенти Наталья Бурлинова.
Муқаддас Рамазон ойи бошланишига бир ойдан кам вақт қолди. Лекин шунга қарамай, бу йил у ўтган йиллардагидек бўлмайди. Дунёда кенг тарқалган коронавирус эпидемияси туфайли куплаб мамлакатлар ўзини-ўзи изоляция қилиш ва ижтимоий масофа режимини жорий қилдилар. Айрим мамлакатлада у ёзгача давом этади. Бутун дунё мусулмонлари хавотирда: Рамазон қандай бўлади? Ҳайит байрамини қандай нишонлаймиз?
Февраль ойининг бошларида Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти коронавирус ҳақида фейк-хабарлар тарқалишини «инфодемия» деб атади. Лекин огоҳантиришларга қарамай, ижтимоий тармоқларда ёлғон хабарлар тарқалишда давом этяпти. Биз Францияда энг тарқалган фейк-хабарларни тўплаб, уларга изоҳ бердик.
Касалхоналар ва дафн хизмати кўрсатувчилар Бергамода коронавирусдан ўлганлар оқимини эплай олимаяпти, ҳикоя қилади итальян журналисти Элена Тести L'Espresso газетаси учун репортажда. Унинг сўзларига кўра, шаҳарда юзлаб одамлар ёлғизликда ўлмоқда: юкумли касалликнинг тарқалиш хавфи туфайли ҳатто яқинлари ҳам уларнинг сўнгги лаҳзаларида ёнида бўлиш ва дафн этишда иштирок эта олмаяпти.
Швециялик машҳур вирусолог ҳозирги вирусни «айёр» ва муваффақиятли деб атади: у осонлик билан юқади ва аксарият ҳолларда унчалик жиддий бўлмайди. Айнан шу сабабли у бизга бу қадар улкан муаммолар олиб келди. Олим нима сабабдан Италияда бу қадар кўп одам касалликка чалингани ва вируснинг генетик мутацияси ҳақида саволларга жавоб беради
"У вирусдан ҳимоя қилмайди ва омон қолишга ёрдам бера олмайди, лекин шунга қарамай, ҳожатхона қоғозига бугунги кунда талаб жуда катта", - деб ёзади Австриянинг Kurier нашри. "Дастлаб ҳимоя ниқоблари сотилиб олди, кейин қўлларни дезинфекция қилиш воситалари. Энди макаронлар, турли консервалар, мева-сабзавотлар, душ учун гель ва тиш пасталари билан бир қаторда ҳожатхона қоғози ҳам энг харидоргир товарлардан бирига айланди.
Ўтган ойнинг охирида Малайзия пойтахти Куала-Лумпур четидаги кенг масжидлар мажмуасида бўлиб ўтган Халқаро учрашув Жанубий-Шарқий Осиёда коронавирус инфекцияси тарқалиши манбасига айланди. Малайзия Соғлиқни Сақлаш вазири доктор Адҳам Бобонинг сўзларига кўра, тадбирда иштирок этган малазиялик 34 яшар эркак сешанба куни вафот этди. Бу 27 февралдан 1 мартгача Шри Петалинг масжидлар мажмуида бўлиб ўтган тадбир билан боғлиқ биринчи ўлимдир. Унда 16 минг киши, жумладан, 1500 чет эллик қатнашган.
Шу йилнинг январидан бошлаб бутун дунё бўйлаб олимлар томонидан коронавирус деб аталган янги турдаги грипп вируси шиддат билан тарқала бошлади. Хитойнинг Ухан шаҳрида, тахминан декабрь–январнинг бошларида пайдо бўлиб, у шиддатли равишда бошқа давлатларга кўчиб ўтди. Тиббиёт статистикасига кўра, ушбу вирусга бутун дунё бўйлаб 100 мингдан ортиқ киши чалинган ва бир неча минг киши ушбу касаллик оқибатида вафот этган.
Бугун дунёда шиддат билан тарқалаётган юқумли касалликдан хабарингиз бор. Шубҳасиз, бу нарсаларнинг барчаси Аллоҳ таолонинг буюк ҳикматидан, чексиз қудратидан далолатдир. Бу жараён бандалар Аллоҳга қайтиши учун бир имтиҳон ва синовдир. Аллоҳ таоло Каломи мажидида “Биз, албатта, сизларни қўрқув, очлик билан, мол-жон ва меваларга нуқсон етказиш билан синаб кўрамиз”, деб баён қилган.
Байрамнинг янги фор тилидаги номи - форс. «نوروز» [nowrūz] - паҳлавийча «nōg rōz» {nwk rwc} у орқали қадим. форс. «*navaka-raocah-» ‘янги кун’ ҳинд-европа *néwos (шунингдек, ундан инглизча new, немисча neu, юнонча νέος [neos], латинча novus, русча новый ва санскритча नव [náva]) ва *lewk- (унга арм. լույս [luys], ингл. light, лат. lux, санскр. रुचि [rúci] ва словен. Luč бориб тақалади.