Анас ибн Моликга нисбат берилган ушбу гап ростми? Манбаи қаерда?

Жавоб:
Бу сўзнинг на тарихий, на исломий бирон бир манбаи ёки асоси йўқ. Кейинчалик уйдирилган. Ҳадис ёки саҳоба сўзи сифатида келтирилаётгани бутунлай интернетдан тарқалган ёлғонлардир.
Бундай уйдирма ривоятлар, тарихий шахсларга нисбат бериб, уларни манбага айлантириш учун кўпинча ишлатилади.
Бундан ташқари, гапнинг мазмуни ҳам тарихий ҳақиқатларга зиддир. Тарихда кўплаб катта ва кучли миллатлар бўлган, турклар ҳам улардан фақат биттасидир. Ҳар бир миллатнинг ўзининг кучли ва кучсиз томонлари бор, туркларни бошқа миллатлардан устун қиладиган бир хусусият йўқ.
Қуръони Каримда ирқ ёки миллат асосида бир устунлик тушунчаси мавжуд эмас. Қуръонга кўра, одамлар тақво (Аллоҳга бўлган ҳурмат ва қўрқув ҳисси) билан бир-биридан устун бўлади.
Ҳужурот сураси, 13-оят: “Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳнинг ҳузурида энг ҳурматлигингиз энг тақводорингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир”.
Ушбу оятда аниқ айтилганидек, Аллоҳ наздида энг улуғ инсон — тақвоси энг баланд бўлган инсон. Ирқи ёки миллатига қарамасдан, ҳар қандай инсон Аллоҳга бўлган ҳурмат ва қўрқув ҳисси билан устунликка эриши мумкин.
Ҳадисларда ҳам бирон бир миллатига устунлик нисбат берилмайди. Ҳадисларда ҳам Қуръондагидек одамлар тақво жиҳатидан бир-биридан устун қилинади.
Имом Бухорийнинг “Саҳиҳ Бухорий” деб аталадиган ҳадис китобида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шундай марҳамат қиладилар:
“Арабнинг араб бўлмагандан, араб бўлмаганнинг ҳам арабдан устунлиги йўқ. Қизил танлининг қора танлидан, қора танлининг ҳам қизил танлидан устунлиги йўқ. Бир-бирингизга фақат тақво билан устунлик қиларсиз.”
Бу ҳадисда аниқ айтилганидек, ирқ ёки миллат жиҳатидан устунлик йўқ. Барча одамлар тенгдир ва Аллоҳ наздида энг қадрли инсон — тақвоси энг баланд бўлган инсон.
Кўриниб турибдики, бундай “устунлик” берилган алоҳида иқтибослар, одатда, нотўғри ёки бузиб юборилган маълумотлардан ташкил топган. Тарихий ва маданий маълумот ва манзарадан йироқ, турли ғоялари йўлида манипулятив ёки адаштирувчи маълумотлар тарқатувчи оқим ёки шахслар томонидан бундай асоси йўқ гапларнинг кўп ишлатилаётгани кузатилади.
Тарих ёки динни видеолар орқали эмас, балки ишончли манбалардан ўрганиш лозим. Шунинг учун, бу каби иқтибослар ва Исломнинг асосий динига зид келувчи бирон бир ирқни мақташ ёки юксалтиришга асосланган маълумотларнинг кўпчилиги асоссиз ва ишончсиздир.
Бундай иқтибосларга нисбатан эҳтиёткор бўлиш ва уларнинг тўғрилигини тасдиқлаш муҳим аҳамиятга эга.

Абу Муслим тайёрлади