Кароҳиятлар
Кароҳият деганда макруҳ, яъни «ёмон кўрилган нарсалар» тушунилади ва ушбу китобда макруҳ амаллар зикр қилинади ва баъзи амалларнинг макруҳ эмаслиги, яъни мубоҳлиги қайд қилинади. Макруҳнинг ўзи икки қисмга бўлиниб улар:
Рукуъга доир ҳукмлар
Имом Қудурий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Сўнгра такбир айтади ва рукуь қилади». «Жомеъус сағир» китобида: «Рукуъга эгилган ҳолида такбир айтади», дейилган. Чунки Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир эгилиш ва кўтарилишда такбир айтардилар.
Бўйинга масҳ тортишнинг мустаҳаблиги борасида
Фулайҳ ибн Сулаймон Нофеъдан, у Ибн Умардан ривоят қилади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай дедилар: “Ким таҳорат ҳилса ва икки кўли билан бўйнига масҳтортса, ҳиёмат кунида кишандан саҳланади”.
Абу Ҳасан ибн Форис санади билан ривоят қилган ва, “Иншааллоҳ, бу саҳиҳ ҳадис”, деган (“Талхисул ҳабир”)(Таҳоратнинг суннатлари боби. Ҳофиз айтади: “Ибн Форис ва Фулайҳ ўртасида бўшлиқ мавжуд, шунга эътибор қилиш керак”.).
Гоҳида фиқҳни кўтариб юрувчи фақиҳ бўлмайди...
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Менинг сўзимни эшитиб, уни ёдлаб, доимо ёдида сақлаб, уни адо қилган бандани Аллоҳ мунаввар қилсин. Гоҳида фиқҳни кўтариб юрувчи фақиҳ бўлмайди. Гоҳида фиқҳни кўтариб юрувчи ўзидан кўра фақиҳроқ кимсага етказади. Уч хислат борки, уларга мусулмоннинг қалби хиёнат қилмайди: Амални Аллоҳ учун холис қилиш, мусулмонларга насиҳат қилиш ва уларнинг жамоасини лозим тутиш. Зеро, уларнинг дуолари уларнинг ортларидан иҳота қилиб олгандир» (Имом Шофеъий ривояти). Байҳақий «Мадхол»да ривоят қилган.
Таҳоратнинг фарзлари
«Бу ояти каримадан таҳоратнинг фарзи уч аъзони ювиб, бошга масҳ тортиш эканлиги собит бўлади. «Ғасл (ювиш)» сувни оқизиш, «масҳ» эса (сувни) етказишдир. Юзнинг чегараси (бошнинг олд томонида, пешонадаги) соч чиқиш бошланган жойдан иякнинг ости ва икки қулоқнинг икки юмшоғигачадир. Чунки мувожаҳат (юзланиш) мана шу аъзолар билан ҳосил бўлади ва (араб тилида) важҳ (юз) мувожаҳат (юзланиш)дан олингандир».
Тасмия айтиш
«Бисмиллаҳир роҳманир роҳим»ни ўқийди». Машҳур ривоятларда мана шундай нақл қилинган.
Таҳоратни бузадиган уйқу турлари
«Ёнбошлаб, таяниб ёки (суянган нарсаси) олиб ташланса, йиқилиб кетиши мумкин бўлган нарсага суяниб ухлаш тахоратни бузади». Чунки ётиб ухлаш бўғимларнинг бўшашишига сабаб бўлади.
Намоз ўқиш макруҳ бўлган вақтлар
«Қуёш чиқаётган, қиёмга келган ва ботаётган вақтда намоз ўқиш жоиз эмас». Бунга Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам учта вақтда бизларни намоз ўқишдан ҳамда вафот этганларимизни қабрга қўйишдан қайтардилар. Улар - қуёш чиқаётган вақт, то у кўтарилиб олгунча; қуёш заволга етган вақт, то заволдан оққунча; қуёш ботаётган вақт, то ботгунча» мазмунидаги ҳадис далил бўлади.
Қурбонликнинг фазилатлари ҳақида кўпгина ҳадислар ворид бўлган.
Қуйида уларни келтирамиз:
Эшак ва хачирларнинг сарқитига доир ҳукмлар
Имом Қудурий раҳимаҳуллоҳ айтади: «Эшак ва хачирларнинг сарқити борасида шак қилинган». Бир қавлда: «Бу ўриндаги шак унинг поклиги борасидадир. Агар у пок бўлса, модомики сўлак сувга ғолиб келмас экан, покловчи хам бўла олади», дейилган.