Имом Абулҳасан ал-Ашъарийнинг асл исми Али ибн Исмоил ибн Абу Бишр Исҳоқ ибн Солим бўлиб, ҳижрий 260-йили Басрада туғилиб, Ҳижрий 324-йили Бағдодда вафот этадилар. Басра дарвозаси билан Карх орасидаги қабристонга дафн этилган. Насаби буюк саҳоба Абу Муса ал-Ашъарийга бориб тақалади. Яъни шажараси қуйидагича: Али ибн Исмоил ибн Исҳоқ ибн Салим ибн Исмоил ибн Абдуллоҳ ибн Муса ибн Билол ибн Аби Бур-да ибн Абу Муса ал-Ашъарий розияллоҳу анҳу.
Ҳар бир динда ўзига хос жиҳатлар мавжуд. Масалан, Ислом динида буюрилган ибодатларни мўмин-мусулмонлар бажаришни бурч ва ҳақ ҳисоблайди, бошқа диндагиларга унинг алоқаси йўқ.
Самъ (эшитиш) ва басар (кўриш) сифатлари Аллоҳ таолонинг зотий сифатларидандир. Аллоҳ таоло ҳарфларни, товушларни, сўзларни эшитади. Эшитиш Унинг азалий, абадий сифатларидандир.
Аллоҳ таоло, фаришталар ва ер юзидаги барча мавжудотлар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтадилар. Қуйидаги оятда Аллоҳ таоло биз уммати Муҳаммадийларга амр қилиб, Пайғамбаримизга салавот айтишни буюрмоқда:
Ирода, машиат Аллоҳ таолонинг азалий, абадий сифатларидандир. Ирода ва машиат ўртасида фарқ йўқ. Аллоҳ таолонинг ирода сифати нарсани бирор вақтда бўлиши ё бўлмаслигини тайин қилувчи сифатдир.
Аллоҳ таолонинг зикри ҳам ёқимли ҳам осон ибодатдир. Мўмин арзимас ҳаракати билан, ҳар қандай пайтда бу ишни адо қилиши мумкин.
Зикрнинг фазли ва фойдаси беҳисобдир. Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг баъзи ўринларида Ўзини зикр қилиш лозимлигини таъкидлаган. Масалан, “Аҳзоб” сурасида шундай дейилган:
Аллоҳ таолонинг каломини Мусо алайҳиссалом эшитганлар. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳ Мусога хитоб қилди” (Нисо сураси, 164-оят). Аллоҳ таоло ҳамиша, Мусо алайҳиссаломга хитоб қилмасидан мутакаллим (сўзлагувчи)дир. Аллоҳ таоло ҳамиша, махлуқотларни яратмасидан, Холиқ (яратувчи)дир. Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссаломга хитоб қилганида унга Ўзининг доимий сифати бўлган Каломи билан хитоб қилган.
«Биз эса у ерда хорланган кишиларга марҳамат қилишни, уларни (хор-бечораликдан чиқариб, барчага) пешво зотларга айлантиришни ва уларни (Фиръ-авн мулкининг) ворислари қилишни истаймиз».
Қувайт фотиҳи
Ақл ҳақидаги гапга келсак, у билиш манбаларидан биридир. Буни инкор қиладиган киши бу даъвосини ақл ҳукмлари ўзаро қарама-қарши эканлигига боғлайди.
Ал-Мустаин биллоҳ Абулаббос Аҳмад ибн Мўътасим ибн Рашид, у Мутаваккилнинг укаси. Туғилган йили 221 (836) йил. Онаси канизак бўлиб, исми Махориқ.
Мунтасир биллоҳ - Муҳаммад Абу Жаъфар ёки Абу Абдуллоҳ ибн Мутаваккил ибн Мўътасим ибн Рашид, онаси румлик жория, исми Ҳабашия.
Аллоҳ таолонинг муташобиҳ сифатларидан қай бирини уламолар араб тилидан бошқа тилда зикр қилишган бўлсалар, фақат уларни араб тилидан бошқа тилда айтиш (таржима қилиш) мумкин. Лекин Аллоҳ таолонинг “йад” сифатини арабчадан бошқа тилда айтиш (таржима қилиш) мумкин эмас. Ташбиҳсиз (ўхшашсиз) ва кайфиятсиз (қандайлиги билинмайдиган) сўзларини қўшиб, яъни “Аллоҳ таолонинг бирор нарсага ўхшамайдиган, қандайлиги билинмайдиган юзи учун”, дейиш мумкин.