«Насронийлик дунёси бошқа мавжуд эмас», – деди Рим Папасининг ўзи Франциск католиклар Рождествоси арафасида кардиналлар билан анъанавий учрашувда. Унинг ушбу сўзларини Англиянинг the Tablet католиклар газетаси иқтибос қилиб келтирди.

Рим императорлари насронийларни шерларга ем қилиб ташлаган пайтлардан буён Черков раҳбарлари ва ҳукмдорлар ўртасидаги муносабатларда кўплаб ўзгаришлар рўй берди. Бундан 1700 йилдан ортиқ вақт олдин, 306 йил императорга айланган Буюк Константин империяда, жумладан, Фаластинда насронийлик амалиётини жорий қилган.

Бу қайғули воқеа Африкада бўлиб ўтган ва бу ердагиларнинг кўпи бундан хабарлари бор. Мен ҳам бу воқеани Туркистон ўлкасига ривоят қилиб беришни лозим топдим. Чунки, бунга ўхшаш ҳолатлар бизда ҳам йўқ эмас...

Худони қандай тушуниш насронийликнинг ўзига хос хусусиятидир. Учлик (таслис), бошидан охиригача жумбоқ бўлиб, Худо аслида бир эканлигини, лекин бир вақтнинг ўзида уч юзда бир-биридан ажралмас эканини англатади. Католиклар энциклопедияси ушбу сирли асосий тушунчани қуйидагича тавсифлайди:

Арийчилик – эрамизнинг IV-VI асрларда насронийликнинг дастлабки оқимларидан бири бўлиб, ўғил-худонинг ота-худо тарафидан энг дастлабки яратилганлиги, кейинчалик - унинг ота-худо (антитринитаризм) билан моҳияти бир эмаслиги, исо илоҳий хусусиятлари, моҳияти ва шон-шуҳрати жиҳатидан ота-худодан кейин туришини таъкидлайди.

Насронийлар Исо (алайҳиссалом) инсон эмас, Худо бўлганини исботлашга уринадилар, гарчи бу тезис моҳиятан, Муқаддас Китобда тасдиқланмаган бўлса ҳам. Биз Инжилда Исонинг айнан ўхшашлиги кўрсатилишини топамиз. Марк баён этган Инжил бу – тўртта энг қадимий муқаддас Инжилдан бири; у Исонинг тўғридан-тўғри шогирди Петр таълимотига асосланган деб ҳисобланади.

Насронийлар Исонинг хочга михлангани ҳақида якдил бир фикр билдирадилар, чунки уларнинг диний ақидалари ушбу афсонага асосланган: агар хочга михланиш бўлмаганида эди, хочнинг муқаддаслиги, гуноҳларни ювиш таълимоти, пасха ва причастие ва ҳ.к. ҳеч қандай маънога эга бўлмасди. Гарчи ўзаро қарама-қаршиликлар мавжуд бўлсада, Инжилнинг деярли барча қисмлари бу афсонани ўз ичига олади.

Жамиятни ривожлантириш ва ўзгартиришнинг глобал муаммолари билан шуғулланадиган нуфузли олимларнинг фикрича, келгуси ўн йилликлар мобайнида дунёнинг диний қиёфаси тубдан ўзгаради. Биринчидан, бу Европа мамлакатларида демографик инқироз кучайиши билан боғланади. Бироқ, олимлар европаликларнинг диний ҳаётидаги вазиятни тубдан ўзгартириб юбориши мумкин бўлган бошқа тенденцияларни ҳам қайд этишмоқда.

Насронийлик ва мифология ўртасидаги ўзаро муносабатларни кўриб чиқишга киришидан олдин насронийлик вужудга кела бошлаган вақтда мажусийлар томонидан ҳурмат қилинган турли афсонавий фигураларни муфассал шарҳлаш мақсадга мувофиқ. Агар тахминан икки минг йил ортга қайтадиган бўлсак, дунёда қуёшга сиғинишнинг кўплаб ва ҳар хил турлари бўлганлигини кўришимиз мумкин.

Ўтган шанба АҚШда, Сан-Диегодаги Повей шаҳарчасида жойлашган синагогада террорчи шахс тўпланган одамларга қарата ҳарбийлар милтиғидан ўқ узди. Натижада бир аёл ҳалок бўлди ва уч киши, жумладан, 57 яшар раввин ярадор бўлди. У кўрсаткич бармоғидан айрилди. 34 яшар эркак ва унинг қизи шрапнелдан яраланди. Қиз оёғи ва юзидан жароҳат олди.