Бурсанинг 721 ёшли Козлуўрен туманида 523 йилдан бери давом этиб келган анъанага кўра қишлоқ бошқарувини аёллар ўз қўлига олди. Жандарм гуруҳлари эрталабдан бери қишлоққа киришни ёпиб, эркаклар киришига тўсқинлик қилди.
Бурсанинг Усмонлилар давридан қолган 721 йиллик Козлуўрен туманида Анъанавий ёғли кураш ва аёллар байрами палов фестивали ранг-баранг манзараларга эга бўлди.
Эркаклар эрталабдан қишлоқ майдонига йиғилиб, масжиддан қилинган эълон билан қишлоқдаги ишларини хотинларига топширдилар. Раҳбар ўз муҳрини хотинига топширган бўлса, қаҳвахона эгаси ўз патнисини хотинига бериб, омад тилади.
Меҳтер оркестрлари ҳамроҳлигида қишлоқдан чиққан эркаклар қишлоқ ташқарисида тайёрланган мой кураши мусобақаларини томоша қилдилар. Жандармерия гуруҳлари қишлоқнинг киришларини тўсиб, эркакларнинг ўтишини тақиқлади.
Аёллар кўп бўлган қишлоқда баъзи аёллар эридан мерос қолган ишни давом эттирса, бошқа аёллар майдонга йиғилиб, маза қилдилар. Кундузи аёллар кафеда ўйин ўйнаб, беланчакларда тебраниб, турли вилоятлардан келган аёлларга олдиндан тайёрлаб қўйган гўшт ва айронли булғор паловини таклиф қилишди.
Кечқурунгача қишлоққа кириши қатъиян ман этилган эркаклар вақтларини қишлоқ ташқарисида ўзлари уюштирган кураш байрамларини томоша қилиб, меҳмонларни меҳмон қилиш билан ўтказдилар.
523 йиллик анъананинг келиб чиқиш тарихини сўзлаб берган Козлуўрен маҳалласи муҳбири Меҳмет Чалишкан, "Молиявий қийинчиликлар туфайли бир муддат амалга ошира олмаган анъанамизнинг бу йил 523-сини қиламиз.
Бироқ, эрталаб биз ўз протоколимизни олиб, янгича оркестрлари ҳамроҳлигида қишлоқдан чиқдик. Қишлоғимизни аёлларимизга топширдик. Раҳбарнинг хотини муҳтар, баққолнинг хотини баққол, қаҳвахона эгасининг хотини қаҳвахона эгаси бўлди.
Қишлоғимизга келган меҳмонларимизга хизмат қиладилар. Қадимда аждодларимиз уруш пайтида эркаклар бўлмаганда аёлларимиз оёққа туриши учун шундай анъана қолдирган. "Биз бу анъанани сақлаб қоламиз", деди у.
Козлуўрен Мухтор Меҳмет Чалишканнинг рафиқаси Эмине Чалишкан шундай деди: “Хотиним менга муҳрини топширди ва бугун мен муҳтар бўлдим. Биз эркакларимизни юбордик, аёлларимиз бир кун ҳукмронлик қиладилар.
Қишлоғимизга келаётган меҳмонларимизни меҳмон қиламиз, ўз орамизда кўнгилочар дастурхон ташкил қилдик. Эркаклар ҳам қишлоқдан ташқарида ёғли кураш мусобақаларини томоша қилишади. Худога шукур, улар кечки 18.00 гача йўқ. Ҳозир келсалар ҳам ичкарига киритилмайди. Жандарм гуруҳлари қишлоқ эшигида кутишмоқда. “У ерга кириш ва чиқишларни назорат қилади.
Кўп йиллик анъана уруш йилларида қишлоқни бошқарган аёллардан келиб чиққанлигини таъкидлаган Фатма Ўздош, “Бизнинг қишлоғимиз 700 йиллик қадимий қишлоқ. Қишлоғимизга асос солган Абдал Меҳмет урушга кетаётганда уни рафиқаси Гул Хотунга топширди.
Урушда ҳам қатнашган. Бу анъанани бу ерда ҳам худди шундай давом эттирамиз. Илгари, уруш пайтида эркаклар қишлоқдан чиқиб кетишганида, ўзимиз овқат пиширардик. Бу қишлоқда ҳамма Гул Хотун. “Биз ушбу ҳикояга асосланиб, анъаналаримизни сақлаб қолишда давом этамиз”, деди у.
манба
(Туркчадан Абу Муслим таржимаси)
