Жумҳур олимларнинг фикрича, динсиз киши Исломни қабул қилиши унинг олдинги сағира ва кабира гуноҳларининг мағфират этилишига сабаб бўлади. Аллоҳ таоло ва бандаларнинг ҳақлари зулм ва бошқа барча турдаги гуноҳларнинг мағфират этилишига сабаб бўлади. Зеро, бунга олимлар иттифоқ қилганлар.

Риёкор шайх узини яхши ва чиройли кўрсатишга уринади. У олтин қопланган мис кабидир: усти ялтироқ—ичи қалтироқ. Унинг кўриниши дарвешга ўхшайди; аммо ичи шундайин булғанч.

Ҳазрати Иброхим Нахаий раҳимаҳуллоҳ ҳам «Фақиҳул Ироқ» номи билан шуҳрат козонади. Ҳижрий 50, милодий 670 йилда таваллуд топиб. ҳижрий 95 ёки 96 санада вафот этади. Ёшлик чоғида Оиша розияллоху анҳонинг хизматида бўлади. Алқама, Асвад, Масруқ ва бир гуруҳ катта тобеъинлардан ривоят қилади. У кишининг шогирдлари орасида Ҳаммод ибн Абу Сулаймон раҳимаҳуллоҳ етук фақиҳ ва забардаст олим бўлиб етишади.

Одамларнинг нубувватга бўлган иймон-лари заифлигининг тўртинчи сабаби - олимларнинг гуноҳ ва ёмонликлардан холи эмаслигига оид баҳоналари иллатини даволаш уч нарса билан бўлади:

Никоҳ Аллоҳнинг амри, Пайғамбаримизнинг суннати бўлган ҳолатда нима учун баъзи олимлар уйланмасликни танлаганлар? Ислом тарихида илм дунёмизда осмонимизнинг юлдузлари бўладиган даражада буюк шахсиятлар бор. Бу шахсиятларнинг уйланмасдан яшаганликлари вауйланмасдан вафот этганларини биламиз. Буюк олим, бошимизнинг тожи бўлган Абдулфаттоҳ Абу Ғудданинг «Уламои Уззаб - Уйланмаган Олимлар» номли китоби бор. Бу китоб йигирма бир нафар уйланмаган олимлар ҳақида ҳикоя қилади.

Қозоғистон Республикаси Фан ва олий таълим вазирлиги олимларнинг ижтимоий мавқеини ошириш бўйича амалга оширилаётган чора-тадбирлар ҳақида гапирди.

Шайхул ҳадис Муҳаммад Салим ҳазратлари уламонинг шахсияти ва масъулияти борасида шундай деган:

Аввал айтганимдек, динда фақиҳ ким эканини билиб олишимиз жуда муҳимдир. Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ "Мирқот шарҳ Мишкот" китобида Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳнинг бир сўзини келтиради:

Украинадаги уруш рус илм-фанига кучли зарба бўлди: Россияни тарк етган ва кетаётган олимлар сони минглаб деб баҳоланмоқда. Энг кучли Москва университетлари "мия оқими" дан энг кўп зарар кўрдилар: Олий иқтисодиёт мактаби, Москва давлат университети, МФТИ. Россиядан кетаётган олимлар нафақат АҚШ ва Германияга, балки жануби-шарқга ҳам: Хитой, БАА, Исроил, шунингдек, илгари илмий эмиграция жуда паст бўлган ёки умуман бўлмаган Ўзбекистон, Қозоғистон ва Арманистонга ҳам боради. Илм-фаннинг "оқими" ҳақида тўлиқроқ тасаввурни бир неча йиллардан кейин халқаро илмий журналлардаги нашрлардаги мансублик статистик маълумотларидан кўриш мумкин.

Алданганларнинг биринчи синфи уламолар ҳақида. Улар бир неча тоифага бўлинади: