Ислом (875)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Бу сифат олим маъносидадир, лекин «илм» сўзи маълумотларни санаб битириш, уларни қамраб олиш маъносига нисбатан қўлланилганида «иҳсо» деб аталади. Мутлақ Муҳсий шундай зотки, унинг илмида ҳар бир маълумотнинг ҳудуди, адади, миқдори очиқ-ойдин бўлади. Банда гарчи ўз илми билан баъзи маълумотларни била олсада, аксар маълумотларни билишдан ожиздир. Шу боис банда ушбу Муҳсий сифатининг аслий маъносига тааллуқи каби заифдир.
У ҳамду сано айтувчи Зотдир. Аллоҳ таоло азалдан Узининг ҳамди ва бандаларининг абадий ҳамди билан Ҳамийддир. Бу маъно Уни зикр қилувчи зокирларга нисбатан қўлланганда Жалол, олийлик, камолот сифатларига қайтади. Чунки ҳамд комил сифатларнинг мукаммаллигини зикр қилмоқдир.
Динимизнинг кўзга кўринган барча уламолари жиҳод сўзига қуйидагича таъриф берганлар:
Рибъий ибн Ҳирошдан ривоят қилинади: «Алий розияллоҳу анҳунинг хутба қила туриб, бундай деганини эшитганман: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Менинг номимдан ёлғон гапирманглар. Чунки ким менинг номимдан ёлғон гапирса дўзахга киради», дедилар».
Рўза тутмасликни ёки тутган бўлса ҳам, очишни мубоҳ қилувчи амаллар
Рўза улкан ибодатдир. Унинг учун саҳарлик қилиш эса яна бир мустақил ибодат ҳисобланади. Бу борада ҳадиси шарифда шундай дейилган:
«Кийимда ювишдан бошқаси жоиз бўлмайди. Гарчи нажосат қуриган бўлса ҳам. Чунки кийим (матосининг ораси) очиқ (юпқа) бўлгани сабабли нажосатнинг жуда кўп қисми унга сингади. Шу туфайли нажосатнинг қисмлари фақат ювиш билангина кетказилади».
Қазо ва қадар яратиш маъносидадир. Яхшини ҳам, ёмонни ҳам Аллоҳ таоло яратади. Яхшининг яхшилиги, ёмоннинг ёмонлиги, аччиқнинг аччиқлиги, шириннинг ширинлиги Аллоҳдан (унинг халқ этиши билан) бўлади. Нарсаларни қачон, қаерда, гўзал, хунук, фойдали ё зарарли, савоб ё гуноҳ бўлишини Аллоҳтаоло тақдир қилади, белгилайди. Қазо ва қадарга имон келтириш, рози бўлиш фарздир. Пайғамбаримиз (с.а.в.) Жаброил алайҳиссаломнинг имон ҳақидаги саволларига ана шу (Имом Аъзам китобларининг аввалида келтирганлари) қадар жавоб бергандилар.
Аллоҳ таоло бу умматга захира қилиб қўядиган шарафлардан яна бири - рўза тутганларга хосланган улуғ фазилат ва яхшиликлардир. Аллоҳ таоло бу умматнинг рўзадорларини алоҳида мукофотлар билан сийлайди.
Ҳозирги кунда салафийлар томонидан бидъатга чиқарилаётган амаллардан бири таҳоратда бўйинга масҳ тортишдир. Уларнинг даъволарича бўйинга масҳ тортиш оят ва ҳадисларда келмаган экан, шунинг учун бидъат бўлар экан. Шунча йиллардан бери мазҳабга эргашиб юрганлар далилсиз амал қилмоқда экан. Қуйида бу мавзудаги ҳанафийларнинг жавоблари ва далилларини келтириб ўтамиз.
Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу бобда иккита ҳадис келтирган.
Пайғамбарларнинг (алайҳимуссалом) мўъжизалари, авлиёларнинг кароматлари ҳақдир. Ҳадисларда ривоят қилинган, Иблис, Фиръавн, Дажжол каби Аллоҳ таолонинг душманларидан содир бўлган ва бўладиган хориқулодаларни (одатдан ташқари ишларга) мўъжиза, каромат демаймиз. Уларни ҳожатларни раво қилиш, деймиз. Чунки Аллоҳ таоло душманларининг ҳожатини, истидрож ва уларга уқубат (азоб) учун раво қилади. Улар чалғиб, яна ҳам кўп гуноҳ қилишади ва куфрга кетишади. Бунинг ҳаммаси жоиз ва мумкиндир.
«Бомдод намозида азон ва иқомат ўртасида икки марта «Ҳайя ъалас-солаҳ» ҳамда «Ҳайя ъалал-фалаҳ», деб тасвиб қилиш яхшидир». Чунки бомдод уйқу ва ғафлат вақтидир.