Аввал айтиб ўтилганидек, мусулмон уламоларнинг бундай оятларга нисбатан умумий қараши шундай – бу оятларни қатъий лексик (луғавий) маънолардан (оятларда келган сўзлардан) воз кечган ҳолда Аллоҳнинг Ўзи яратган маҳлуқлардан бирортасига тенг ёки ўхшаш бўлишига йўл қўйиладиган шаклда изоҳлаш мумкин эмас.

Саломатлик ўрнига турли хил касалликларни тўқиб чиқарувчи ва буларнинг ортидан катта даромадларни ялаб ётганларни медицина мафияси деб айтсак муболаға қилмаган бўламиз. Ўзлари ишлаб чиқараётган ва тақдим қилаётган дори-дармонларини сотиб олишимиз ва хизматларидан фойдаланишимиз учун улар бизларга қандайдир ифлос нарсаларни юқтириб, доим пул тўлашимизга мажбур қилишмоқда...

Бизнинг ҳаётимизда пайғамбаримиз Мухаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай ўрин эгаллаган? Биз уни ўзимиздан, фарзандларимиздан ва ота – онамиздан ҳам қаттиқроқ яхши кўрамизми? Биз учун қадрли бўлган нарсани унинг учун қурбон қила оламизми?

Турли хил югур-югурлар ва беҳуда ҳаракатлар ҳаётни қамраб олган бу ўткинчи дунёда энг ачинарли нарса – банданинг  Роббиси билан боғланишга вақт ажратмаслигидир. Яралишимиздан мақсад ибодат эканини кўпчилигимиз унутиб қўйганмиз. Биз ибодатнинг маъносини тор тушунадиган бўлиб қолдик.

“Мўъжиза” ва “каромат” сўзлари луғатда бир маънони англатади. Яъни: “одатдан ташқари содир бўлган иш”.  Лекин кўпчилик мутааххир уламолар уларнинг орасини фарқлашади. Мўъжиза - пайғамбар, каромат -  валий учун дейишади. Одатдан ташқари ҳар қандай иш пайғамбардан содир бўлса ва одамлар ўшанга ўхшаш нарсани қилишга ожиз бўлса демак, бу -  мўъжиза!.

Биз масжидда ўтирибмиз. Чиройли кийинган, сафнинг аввалида, қанақадир бошқача, муҳим, руҳлантирадиган нарсани тинглашга тайёр, Росулуллоҳ мероси бўлган ҳикмат дурдоналари билан танишиш илинжида. Бизнинг юрагимиз мана ҳозир ёш, ёрқин, ҳаракатчан, ёки аксинча, тажриба туфайли улғайган ва соч – соқолига оқ оралаган - имом – хатиб чиқади ва биз кўпдан бери интиқ бўлиб юрган ва бизнинг асосий саволларимизга жавоб бўладиган нимадир дейди деган умидларга тўла.

“Эволюция таълимотининг ҳалокати” дея аталувчи китобнинг муаллифи Ҳорун Яҳёнинг номи кўпчиликка таниш. Бу ном ортида туркиялик фирибгар Аднан Октар яширинган. Бу одамнинг таржимаи ҳоли бугунги кунги ҳаёсиз давримиз учун характерли бўлиб қолмоқда. Унда диний ҳиссиётлар эксплуатацияси, криминал, шизофрения, жинсий бузуқлик, сиёсий интригалар, ўта кескин конспирологик саҳналар ва айғоқчилик жанжаллар узвий чирмашиб кетган.

“...Авторитар режимнинг энг хавфли шаклларидан бири фашизмдир. Фашистик режим XX асрнинг 30-40 йилларида ғарб мамлакатларида (Германия, Италия) пайдо бўлиб, у ерда мавжуд бўлган демократик ҳуқуқ ва эркинликларни йўққа чиқарди ва мухолиф партия ва ташкилотларни террористик усулни қўллаб янчиб ташлади.

Тарихда баъзи бир давлат арбоблари ўзларини қандайдир мислсиз сифатга эга эканини  даъво қилишган.

Бугун учлик таълимоти ва ҳақ дин ўртасидаги фарқни жуда кўп одам билиб бормоқда. Баъзилар Қуръони кариймда Ийсо алайҳиссаломни “издошларимиз” дейдиганларга  қилинган мурожаатга ажаблансалар керак:

Демократияни энди ҳеч ким яхши кўрмай қўйди. Унга норози популистлар, исёнчи ўрта синф,  брутал технократлар, Россия ва Хитойнинг динамик авторитар тузумлари қарши бўлиб қолди. Бундай ёмон ҳолат анчадан бери кузатилмаган эди. Демократия глобал инқирозни бошидан кечирмоқда.

Эдуард Лимоновнинг “Суперменнинг сўнгги кунлари”, деб номланган қизиқарли бир китоби бор. Яқинда ўқиб чиқдим. Мазмуни эса, одамларни доим қизиқтириб келадиган кўҳна мавзу – ўлиши аниқ бўлган касалга чалинган инсон ўзини қандай тутади?