Уламолар (57)
Ҳазрати Иброхим Нахаий раҳимаҳуллоҳ ҳам «Фақиҳул Ироқ» номи билан шуҳрат козонади. Ҳижрий 50, милодий 670 йилда таваллуд топиб. ҳижрий 95 ёки 96 санада вафот этади. Ёшлик чоғида Оиша розияллоху анҳонинг хизматида бўлади. Алқама, Асвад, Масруқ ва бир гуруҳ катта тобеъинлардан ривоят қилади. У кишининг шогирдлари орасида Ҳаммод ибн Абу Сулаймон раҳимаҳуллоҳ етук фақиҳ ва забардаст олим бўлиб етишади.
Ҳанафий мазҳаби асосчиси, илм-у тақвода уммат пешвоси, ислом дунёсида Имоми Аъзам номи ила машҳур бўлган Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собит ал-Куфий раҳматуллоҳи алайҳ 80/699-йил Куфа шаҳрида (ҳозирги Ироқ давлати ҳудудида жойлашган) таваллуд топиб, 150/767-йил вафот этганлар ("Тарихи Бағдод” китоби).
Имом Зуфар раҳимаҳуллоҳ Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг икки катта шогирдлари - Имом Абу Юсуф ва Имом Муҳаммад раҳимаҳумуллохдан суҳбат эътиборидан муқаддам саналади. Яъни устознинг дарсларига улардан олдин қатнашган. Имом Зуфар раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 158 санада 28 ёшида вафот этади. Отаси араблардан, онаси эса форсий бўлган. Шу жиҳатдан у кишида икки миллатнинг ҳам унсури жамланган эди. Яъни у киши сўзни баён қилиб беришга ўта моҳир бўлган. Имом Зуфар раҳимаҳуллоҳ Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллохдан кўпроқ раъй фиқҳини ўрганади ва шунда мустаҳкам бўлган. Шунга кўра, Имом Зуфар қиёс ва ижтиҳодда ўта тез таҳлил қилувчи ва кучли бўлган.
Имом Молик раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 93 санада таваллуд топади ва ҳижрий 179 санада 86 ёшида оламдан ўтади.
Имом Абу Юсуф раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 113-182 саналарда яшаб ўтган ва 69 йил умр кўрган.
У кишининг исми Муҳаммад, отасининг исми Ҳасан, куняси Абу Абдуллоҳ. Имом Муҳаммад раҳимаҳуллоҳ аслида Шайбон қабиласидан эмас. Лекин Шайбон қабиласининг мавлоси наслидан бўлгани учун Шайбоний нисбаси ҳам берилган.
Алоуддин Мансур ўрта мактабни битирган чоғидаёқ дин асосларидан анчагина хабардор эди. Унинг бундан кейинги ҳаёти, Ислом ола-ми таниқли намояндаларининг умр йўллари каби, бир қатор шаҳарларга бориб, у ердаги пешқадам уламолардан таълим олиш тарзида давом этди. Ўш маорифни ривожлантириш жамоатчилик фонди ташаббуси билан мактаб дарслигига қўшимча сифатида нашр этилган "Ўзбек адабиёти” китобида ёзилишича, Алоуддин Мансур бу йилларда устозлари қўлида Қуръон, ҳадис, тафсир ва фиқҳ илмларидан таҳсил олди, Пайғамбар алайҳиссалом сийрати ва Ислом тарихини, араб тили балоғаси, сарф ва наҳв (морфология ва синтахсис) қоидаларини, шунингдек, исломий бадиий адабиётни чуқур ўрганди.
Ёшлигимизда Афғонистондан кўчиб келган ёш қориндошимиз Туркистондаги “Ҳилват” масжидида Рамазон ойида таровиҳ намозини ўқир эди. Рамазон давомида бир неча марта Қуръон тиловат қилинарди. Ўшанда қори амакиваччамиз бола эди, баъзида чарчаганидан тиловат чоғида бироз қоқилиб қоларди. Олдинги қаторда турган ўрта ёшлардаги қори хатони тузатиб қўйарди. Қуръонда қаерда қоқилиб қолса, дарҳол уни давом эттирарди. Таровиҳда турганлар олдинги қатордаги қори оқсоқолнинг донолигига қойил қолишди. У қорининг исми Қодир қори Ибн Сиддиқ ат-Туркистоний эди.
«Яман аҳли сизларга булут каби келадилар. Улар ер юзидаги инсонларнинг энг афзаллари».
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам
Шайх Юсуфхонтўра Шокиров 1926 йилда Қирғизистоннинг Тўқмоқ шаҳрида диндор, зиёли оилада таваллуд топган. Унинг йигитлик даври II Жаҳон уруши йилларида кечган. У урушнинг сўнгги ва урушдан кейинги тикланиш йилларида жамоа хўжалигида тракторчи бўлиб ишлаган. Илмли инсонлар фарзанди бўлган Юсуфхонтўра болаликдан диний илмларни ўрганишга рағбатли эди.
Абдулҳамид Турсунов 1951 йил 1 июнда Наманган шаҳрида таваллуд топган. У 1958-1968 йилларда Наманган шаҳридаги 15-ўрта мактабда таҳсил олган.Ўрта мактабни аъло баҳоларга тамомлагач, ота-онасининг маслаҳати ва онатарафидан бобоси Исмоил махдумнинг кўмаги билан араб тили ва диний билимларни эгаллаш мақсадида Бухородаги Мир Араб мадрасасига ўқишга киради. 1974-1978 йилларда ТИИда ўқийди.
Мухторжон Абдуллаев (Мухторжон домла) 1928 йили Қўқон шаҳрида туғилган. Болалигида унинг оиласи Бухорога кўчиб ўтишган. Мухторжон домла 1936-1946 йилларда Бухоро шаҳридаги 6-ўрта мактабда ўқиган.
Ибн Ҳажар Асқалоний ислом уммати орасида ўзининг ҳадис ва улумул ҳадис соҳасидаги беқиёс хизматлари билан катта мавқега эгадир. У зотнинг ҳаёти, илмий фаолияти ва ислом дини ривожига қўшган ҳиссасини ўрганиш бугунги кунда ёшларни ҳар томонлама баркамол қилиб тарбиялашда муҳим аҳамият касб этади.