Изоҳ: Бу бобда Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ учта ҳадис келтирган.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Киши биродарини кофирга чиқарса, албатта, иккисидан бири куфрга дучор бўлади», дедилар».
Шарҳ: (боа) сўзи «қайтиш» маъносини англатади. Бошқа ривоятда унинг ўрнига (ҳора) сўзи ишлатилган. Аслида, унинг маъноси ҳам айнан (боа) сўзининг маъноси билан бир хил. Шунда ҳадиснинг маъноси қуйидагича бўлади: «Қайси киши ўзининг мўмин биродарини кофир деса, ўзи ёки биродари кофир бўлади».

Ҳадис тўқиш гуноҳи кабира ҳисобланади. Бир мусулмон бундай катта гуноҳни қилишга қандай журъат қилиши мумкин? Бунга бир неча сабаблар ва ундовлар бор:

Аллоҳ сенга тавфиқ берсин! Билгинки, ривоятларнинг саҳиҳи билан иллатлиси орасини, ҳадисларнинг ишончли ровийларини муттаҳам ровийларидан ажрата олган ҳар бир кишига фақат дуруст ровий ва адолатли ноқил деб билган кишилардан ҳадис ривоят қилиб, муттаҳам бидъатчи гумроҳлардан нақл қилинган ривоятлардан сақланиши вожиб бўлади.

Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу бобда иккита ҳадис келтирган.

Бу бобда Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ еттита ҳадис келтирган.

Мазкур нашр улуғ муҳаддис Абул Ҳусайн Муслим ибн Ҳажжож Найсобурий томонидан битилган, олти ишончли ҳадис тўплам орасида иккинчи ўринда турадиган «Саҳиҳи Муслим» китобининг илмий-изоҳли таржимаси шарҳ ва тадқиқотига бағишланган.

Ундан олдин Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ иймоннинг турли шуъбаларини батафсил тарзда баён қилган. У ишора, киноя ва очиқ-ойдин «иймон кўпайиб, камаяди», деган мазҳабини асослашга уринган. Имом Муслим раҳматуллоҳи алайҳ бу бобдан васваса бобигача бир неча бобларда куфрнинг шуъбаларини баён қилишга киришган. Бу билан: «Куфр иймоннинг зидди. Куфр турли бўлаклардан иборат экан, унинг муқобилидаги иймон ҳам бир неча бўлаклардан таркиб топади. Демак, иймон бўлаклардан иборат экан, у кўпайиб, камайиб туради», деган нарсани исботламоқчи бўлган. Нарсалар ўзининг зидди билан билиниши борасида бундай шеър айтилган:

Барча муфассирлар ибодатга «жуда кучли хушуъ ва хузуъ» деб таъриф берганлар. Узини хокисор тутиб, Яратганни улуғлашнинг номи ибодатдир. Жумладан, китобларда ибодатга бундай таъриф берилган:

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Эй иймон келтирганлар! Овозингизни Пайғамбар овозидан юқори кўтарманг...» (Ҳужурот сураси, 2-оят) нозил бўлганда, Собит ибн Қайс: «Мен дўзахий эканман», деб уйида ўтириб олди. Собит ибн Қайс Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам олдига бормай қўйди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Саъд ибн Муъоздан: «Эй Абу Амр! Собитга нима бўлди, касалми?» деб сўрадилар. Саъд: «У қўшним бўлади. Уни касал бўлганини билмадим», деди. Саъд уни олдига келиб, унга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг гапларини айтиб берди. Собит: «Бу оят нозил қилинди. Сизларга маълумки. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан орангизда овози энг баланди менман. Мен дўзахийман», деди. Саъд буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга айтиб берди. Расулуллоҳ соллаллоху-алайҳи васаллам: «Йўқ, у жаннатийлардан», дедилар».