Аллоҳ таоло Одам алайҳиссалом зурриётини унинг пуштидан зарра шаклида чиқариб, уларни ақлли қилди ва уларга хитоб қилди, амр қилди ва қайтарди. Улар Аллоҳ таолонинг рубубиятга (молик, розиқ эканига) иқрор бўлишди. Бу уларнинг (ҳақиқий ё ҳукмий) имони бўлди. Улар ана шу фитратда (сифатда) туғилишади. Кейин ким кофир бўлса, у фитратни ўзгартирган бўлади. Ким имон келтирса ва тасдиқласа, у фитратда собит қолади ва давом этади.

Ақл Аллоҳ таолони таниш воситасидир. Имом Аъзам Ҳоким аш-Шаҳийд “ал-Мунтақо”да Имом Абу Ҳанифанинг “Осмонларни, ерни ва ўзининг яратилишини тафаккур қилган кишининг Аллоҳ таолони танимасликка узри йўқдир” деганларини ривоят этган. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

Ислом Аллоҳ таолонинг амрларига бўйинсуниш ва таслим бўлишдир. Имон ва Ислом ўртасида луғат жиҳатидан фарқ бор. Аммо имон Исломсиз, Ислом имонсиз бўлмайди. Улар инсоннинг ичи ва сирти кабидир. Имон, Ислом ва шариатлар умумий тарзда дин дейилади.

Бирор амалда риё бўлса, унинг савобини йўқ қилади. Ужб (кибр) ҳам риё кабидир.

Аллоҳ таоло бандаларига фазл ва марҳамат этувчи ва одилдир. У фазл, марҳамат этиб, гоҳо бандасига сазовор бўлганидан бир неча баробар ортиқ савоб беради. У адолат этиб, гоҳо бандага гуноҳига яраша жазо беради. У фазл этиб, гоҳо банданинг гуноҳини афв этади.

Барча пайғамбарлар (алайҳимуссалом) кичик ва катта гуноҳлардан, куфр ва ёмонликлардан муназзаҳдир, покдир. Уларнинг баъзиларидан адашиш ва хатолар содир бўлган. Муҳаммад (с.а.в.) Аллоҳ таолонинг набийи, бандаси, расули ва танлаганидир. Бутларга асло сиғинмаганлар, бир лаҳза ҳам (кўз очиб юмгунча ҳам) Аллоҳ таолога ширк келтирмаганлар, кичик ва катта гуноҳларни асло қилмаганлар.

Аллоҳ таоло махлуқларни куфр ва имондан холи қилиб яратди.

Қатъий далиллар билан собит бўлган кичик ва катта гуноҳларни ҳалол дейиш куфрдир. Гуноҳни енгил ҳисоблаш, уни мубоҳ деб билиш ҳам куфрдир.

Тирикларнинг ўлганлар ҳақига дуоси, истиғфори, савобини уларга бағишлаб, қилган хайр-эҳсонлари ва садақалари (уларга марҳумларга) фойда беради. Аллоҳтаоло бундай марҳамат этади: