Абу Муслим
Хитой етакчиси Си Цзинпин пойтахт Пекинда бўлиб ўтган Хитой-Араб мамлакатлари ҳамкорлик форумининг 10-Вазирлар конференциясида нутқ сўзлади.
Ислом ва мусулмонларнинг аломати деб тушуниладиган нарсаларнинг барчасига “Ислом шиорлари”, дейилади. Масалан, Қуръони карим, Байтуллох масжидлар, муқаддас мақом (сафо, марва, мақоми Иброҳим в.ҳ.)лар, намоз, азон ва бошқа шу турдаги ислом шиорларини ҳурмат қилиш улуғ савобли амалдир. Қуръони каримда шундай дейилади:
Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилдилар: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан сўрадилар: «Аллоҳнинг авлиёлари кимлар?» Расули акрам жавоб бердилар: «Кўрганда Аллоҳнинг зикри ёдга тушадиган бандалардир».
Афсус... «Уларни ҳидоят қилгандан кейин, токи уларга нимадан тақво қилишларини баён қилгунча; Аллоҳ бирор қавмни адаштирмас». (Taвба: 115)
Ушбу масаланинг қадри, аҳамияти ва масъулиятини янада яхшироқ тушуниш учун «Оила қуришдан мақсад нима?» деган саволга жавоб топишга мажбурмиз. Аллоҳ таоло нега бундай амрни бизга масъулият қилиб юклади? Нима учун бундай масъулият билан вазифалантирилдик?
Иккинчи асос шундан иборат: "Ислом ҳалол ва ҳаром қилиш ҳукуқини чегаралаб, халқ назарида ва Аллоҳ таолонинг ҳузурида даражалари қандай бўлишлигидан қатъий назар бу ҳукуқни инсонларга бермаган, балки, уни ёлғиз Аллоҳ таолонинг ҳаққи сифатила қабул қилингандир..."
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Умматимдан икки тоифа учун Исломда насиба йўқдир: муржиа ва қадария», дедилар (Имом Термизий ривоят килган ва бу ҳадис ғариб, деган).
Юқоридаги ҳадисларда бир неча марта «ширк» ва «ишрок» (ширк келтириш) сўзлари келди. Шунинг учун бу ерда ширкнинг таърифи ва унинг қисмлари ҳақида сўз юритган яхши.
Тоэлиллоҳ - Абу Бакр Абдулкарим ибн Муте. Онаси -канизак, исми Ҳазор, 43 ёшида отаси унга халифаликни бўшатиб берди. Халифаликни қабул қилганда устида бурда (чопон), ёнида аскарлар, олдида Сабуктакин турди. Эртасига султонлик сарпосини Сабуктакинга кийдирди ва унга туғни берди, у Насруддавла деб лақаб қўйди. Сўнгра Сабуктакин билан Иззуддавланинг ораси бузилди. Сабуктакин туркларни чақирди. Ўрталарида кўп жанглар бўлди.
Қодир биллоҳ - Абулаббос Аҳмад ибн Исҳоқ ибн ал-Муқтадир. У 330 йили туғилган, онаси чўри, исми Таманно. Ди(у)мна эди, деганлар ҳам бор.
Ал-Муқтади би-амриллоҳ - Абулқосим Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн ал-Қоим би-амриллоҳ. Унинг отаси Қоимнинг вақтида, Абдуллоҳ онаси қорнида эканлигида ўлган. У отасининг вафотидан олти ой кейин туғилди. Онаси жория бўлиб, исми Аржувон эди.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ таоло умматимдан уларнинг қалбларида бўладиган васвасаларни, модомики, унга амал қилмас ва сўзламас эканлар авф этиб юборади», дедилар (Муттафақун алайу).