Тарих (510)
Аллоҳ таоло Айюб алайҳиссаломни жуда қаттиқ синовга дучор этди. Ҳаёти давомида эришган обрўси, мол-дунёси ва бола-чақасидан бутунлай айрилгани етмасдан, унга аламли оғир дард ҳам берилди. Бу синов муддати жуда узоқ давом этди. Ниҳоят, Айюб алайҳиссаломнинг сабр-тоқатлари, Аллоҳдан ноумид бўлмасдан, унга ибодатда бардавом бўлишлари, имонларининг зангламасдан, заррача дарз кетмасдан, аксинча, аввалги неъматни шукрига шу азоб баробар эваз бўлармикан, деган фикрга бориб, азобдан завқ олишлари натижасида яна Аллоҳнинг марҳаматига эришдилар ва асл ҳолларига қайтдилар. Мазкур қиссада ҳам китобхон учун муҳим ибратлар бор:
Қуръони каримда жуда кўп қавмлар, жойлар ва шахслар ҳақида ҳам оятлар нозил бўлганки, гап нима ҳақда, ким ҳақида кетаётганини билмасдан туриб уларнинг мазмунини тушуниш қийин. Қуйида биз шундай оятлардан бир нечтасини келтирамиз ва уларнинг нозил бўлишига сабаб бўлган шахслар ва жойлар билан таништирамиз.
Бу ғазот Оллоҳнинг Китоби у ҳақда сўзлагани ва алоҳида эътибор қаратганини ҳисоби билан бошқа ғазотлар етмаган мавқега эга бўлди. Сиз Тавба сурасида Оллоҳ Йўлида жон билан ҳам, мол билан ҳам курашишнинг аҳамиятини ва бу нарса мусулмоннинг Исломи чинлигига ягона далолат қилувчи ҳамда у мусулмонлар билан мунофиқларнинг орасини ажратиб турувчи нарса эканини баён қилган оятларни, балки саҳифаларни ўқишингиз мумкин. Шунингдек, у оятларда мунофиқлар ва уларнинг хуфёна, маразли ғаразлари ҳам фош қилинган.
Тарихдан маълумки, бир халқни ўзига тобе қилишни истаган кучлар аввало уни ўзлигидан, тарихидан, мадания тидан жудо қилишга интилади. Босиб олинган мамлакш халқлари маданий-маънавий тараққиётини бўғиб қўйиш истилочи, босқинчи мамлакатлар томонидан мустамлака чилик тартибларини сақлаб туриш ва мустаҳкамлашниш тарих синовидан ўтган азалий, анъанавий йўлларидан бири ҳисобланади. Истилочи мамлакат итоат қилдирилган халк ларни бора-бора ўзига сингдириб юборишни, бунинг учуи ўз мафкураси ва ғояларини уларга мажбуран жорий этиш, маданиятига шикаст етказиш, миллий тили, миллий урф одатлари ва миллий қадриятлари ривожига йўл бермаслик ни ўз сиёсатининг асосий мақсади деб билади...
Бани Қайниқоъ воқеаси Бадр урушидан кейин бўлиб ўтган. Расулуллоҳ алайҳиссалом яҳудийлардан бўлган бу қабила билан аҳднома тузган эдилар. Мусулмонларнинг Бадр урушида мушриклардан ғолиб келиши яҳудийларга ёқмади. Бу улкан ғалабага ҳасад қилдилар ва Мадинада мусулмонларнинг обрўйи ортиб, ўзларининг обрўйлари пасайишидан қўрқдилар.
«Араблар Ғарбнинг қадимги тарихига ойдинлик киритганлар».
Немис тарихшунос олими
Кристиан Мартин Фрахн
Узайр алайҳиссаломнинг пайғамбарликлари ёки валийликлари борасида уламоларнинг ихтилофли фикрлари мавжуд. Аллоҳ таоло Қуръони каримда Байтул-Мақдиснинг яна обод этилиши ҳақида баён этиб, бир солиҳ инсон билан бўлиб ўтган воқеани келтиради.
Юшаъ ибн Нун Мусо алайҳиссалом ва Ҳорун алайҳиссаломнинг вафотларидан сўнг пайғамбарлик мақомига эга бўлиб, Байтул-Мақдисни фатҳ этган киши ҳисобланадилар. Юшаънинг насаблари Ал-Халил Юшаъ ибн Нун ибн Афроим ибн Юсуф ибн Яъқуб ибн Исҳоқ ибн Иброҳимдир. Ақли китобларнинг эътирофича, Юшаъ Ҳуд алайҳиссаломнинг амакиваччаларидир.
Исроил разведка хизматларининг тарихи 1929 йилда, Британиянинг Фаластин мандати даврида, мустақил яҳудий давлати эълон қилинишидан кўп йиллар олдин бошланган. Араб аҳолиси билан зиддият, шунингдек, Британия ҳукумати билан зиддиятлар яҳудий аҳоли пунктларига жангарилар ҳужумларининг олдини олиш ва яҳудийларнинг Фаластинга ноқонуний иммиграциясини таъминлаш учун разведка ишларини олиб боришни талаб қилди. Айнан ўша пайтда биринчи яҳудий разведка хизмати «Шай» пайдо бўлди.
Ниневиядан қадимий Бобил лой лавҳаларини ўқиган инглиз археологи Жорж Смит Тавротта тасвирланган дунёнинг яратилиши ҳақидаги ҳикоя Месопотамия мифологик достони «Энума элиш»нинг адабий таржимаси эканлигини исботлай олди. Хусусан, у Бобил тўфонининг афсонасининг топилган бўлаклари Инжил версиясига жуда ўхшашлигини тахмин қилган илмий ишини нашр этди. Ниневиядаги қўшимча қазишмалар унинг версиясини тўлиқ тасдиқлади. Ягона фарқ, эҳтимол, Шумерда "Нуҳ" Утнапиштим деб номланган эди.
Қуръони каримда жуда кўп қавмлар, жойлар ва шахслар ҳақида ҳам оятлар нозил бўлганки, гап нима ҳақда, ким ҳақида кетаётганини билмасдан туриб уларнинг мазмунини тушуниш қийин. Қуйида биз шундай оятлардан бир нечтасини келтирамиз ва уларнинг нозил бўлишига сабаб бўлган шахслар ва жойлар билан таништирамиз.
Нуҳ алайҳиссаломнинг қавмларига жазо тариқасида юборилган Тўфон балоси ҳақида Қуръон оятларини ўқир эканмиз, аввало, бу бало инсоният бошига тушган балоларнинг энг қаттиғи ва даҳшатлиси эканини кўрамиз. Бундай жазога, ҳаттоки ундан қаттиқроғига ҳам Аллоҳ қодирдир:
Эслатиб ўтамизки, мақолада “Асҳоби киром” ва “Тобеин” деган сўзлар учрайди. Асҳоби киром деб пайғамбаримизни ўз кўзлари билан кўрган дастлабки мусулмонларга айтилади. Тобеин деб эса пайғамбаримизни эмас, Асҳоби киромни кўрган мусулмонларга айтилади.)