Намруд — қадимги дунё ҳукмдорларидан бири бўлиб, у ислом, насронийлик ва яҳудий манбаларида таккаббур ва золим подшоҳ сифатида тилга олинади. Унинг номи асосан Иброҳим алайҳиссалом билан боғлиқ ривоятлар орқали машҳур бўлган.
Намруд ким бўлган?
1. Насаби ва келиб чиқиши:
Ривоятларга кўра, Намруд Нўҳ алайҳиссаломнинг ўғли Сом авлодидан бўлган. У Бобил ерларида ҳукмронлик қилган подшоҳ сифатида таърифланади.
2. Подшоҳлиги ва зулми:
- Унинг ҳукмронлик қилган ерлари Бобил (ҳозирги Ироқ ҳудуди) билан боғлиқдир.
- Намруд ўзини худо деб эълон қилган ва одамларни ўзини ҳурмат қилиб, унга ибодат қилишга мажбурлаган.
- У жуда золим ва таккаббур ҳукмдор бўлган. Унинг қудратига ҳеч ким қарши чиқа олмайди деб ўйларди.
3. Иброҳим алайҳиссалом билан кураши:
Намруднинг номи Иброҳим алайҳиссалом билан боғлиқ ривоятларда келади. Қуръон ва бошқа исломий манбаларга кўра:
- Иброҳим алайҳиссалом одамларни бир Аллоҳга ибодат қилишга чақирган.
- Намруд бу даъватга қарши чиққан ва Иброҳим алайҳиссаломни ўлдириш учун катта олов ёқтирган. Унга Иброҳим алайҳиссаломни ташлашган, лекин Аллоҳ Таоло оловни салқин ва осойишта қилган.
«Биз айтдик: “Эй олов, Иброҳимга салқин ва омонлик бўлгин!”» (Қуръон, Анбиё сураси, 69-оят).
- Бу мўъжиза Намрудни қаттиқ ғазаблантирган ва у Иброҳим алайҳиссаломга қарши янада қаттиқ чоралар кўришга ҳаракат қилган.
4. Намруднинг ўлими:
Ислом ривоятларига кўра, Аллоҳ унинг таккаббурлиги ва зулми учун жуда кичик бир мавжудот — пашша орқали жазолаган.
- Пашша Намруднинг бурни орқали миясига кириб, унга қаттиқ оғриқ берган.
- У азобдан қутулиш учун бошига уринишни бошлаган ва ниҳоят, ўша оғриқлар ичида ҳалок бўлган.
Қуръонда Намруд ҳақида
Намруднинг номи Қуръонда тўғридан-тўғри тилга олинмаган, лекин у ҳақда ишоралар бор:
Иброҳим алайҳиссалом ва ҳукмдор ўртасидаги баҳс ҳақида шундай дейилади:
"Аллоҳ подшоҳлик бериб қўйгани сабабидан Иброҳим билан Роббиси ҳақида ҳужжат талашганни билмадингми? Иброҳим: «Менинг Роббиим тирилтиради ва ўлдиради», деганда, у: «Мен тирилтираман ва ўлдираман», деди. Иброҳим: «Албатта, Аллоҳ қуёшни Машриқдан чиқаради, бас, сен уни Мағрибдан чиқаргин-чи», деди. Бас, куфр келтирган лол қолди. Ва Аллоҳ золим қавмларни ҳидоятга солмас". (Қуръон, Бақара сураси, 258-оят)
Бу оятдаги ҳукмдор аксарият уламолар томонидан Намруд деб қабул қилинади.
Намруднинг тарихий жиҳати
Тарихий манбаларда Намруд ҳақида аниқ маълумотлар кам. У қадимги Бобил подшоҳларидан бири ёки мифологик шахс сифатида қабул қилинади. Баъзи тахминларга кўра, Намруд тарихий шахс бўлиб, у Нимрод номи билан танилган бўлиши мумкин.
Бурнига пашша кириб ўлдирилган шоҳ ҳақидаги ҳикоя Намруд билан боғлиқдир.
Ҳикоянинг қисқача мазмуни:
Намруд — қадимги подшоҳ бўлиб, у ўзини худо деб даъво қилган ва бутун оламга ҳукмрон бўлишни орзу қилган. У Иброҳим алайҳиссаломга қарши чиққан ҳукмдор сифатида исломий ривоятларда ҳам тилга олинади.
Ривоятга кўра:
Аллоҳ Таоло Намруднинг таккаббурлиги ва золимлиги туфайли уни жазолаш учун кичик бир пашшани юборган. У пашша Намруднинг бурни орқали миясига кириб, у ерда ғавғо солиб, уни оғир азобга дучор қилган. Намруд бош оғриғи сабабли ҳар томонга қочиб, ўзини қутқариш учун бошига уриб юрган. Ниҳоят, у бу оғриқлар ичида ҳалок бўлган.
Ушбу ҳикоянинг аҳамияти:
Бу ривоят таккаббурлик ва зулмнинг оқибати ҳақида огоҳлантирувчи сабоқ сифатида исломий манбаларда келтирилади. Катта ҳукмдорни кичик бир мавжудот билан енгиш Аллоҳнинг қудратини намоён қилади.
Абу Муслим
