Совет Иттифоқининг парчаланиши кўп жиҳатдан Леонид Кравчукнинг, Украина раҳбариятининг биринчи президенти сифатида, қарорларига боғлиқ бўлган. Бу ҳақда Михаил Горбачёвнинг собиқ маслаҳатчиси ва ВЛКСМнинг Марказий Қўмитасининг биринчи котиби бўлган Виктор Мироненко маълум қилди.
Украинанинг янги Иттифоқ шартномасини рад этиши
1991 йилда Украина раҳбариятининг янги Иттифоқ шартномасини имзолашдан бош тортиши Совет Иттифоқининг йўқ бўлишида ҳал қилувчи омил бўлган. Мироненконинг сўзларига кўра, агар Украина ўзини бошқача тутишга қарор қилганида, бошқа республикалар ҳам Иттифоқни сақлаб қолиш йўлини танлаган бўлар эди.
Ельцин, Кравчук ва "сўнгги зарба"
Совет Иттифоқининг янгиланган шаклида сақланиши учун келишув имкони бор эди, аммо Россиянинг биринчи президенти Борис Ельцин ва Леонид Кравчук ўртасидаги келишув бу жараённи тўхтатди. Мироненконинг фикрича, Кравчукнинг бу ҳаракати 1991 йилнинг охиридаги парсаланишни белгилаб берган. Ушбу қарорлар натижасида янги Иттифоқ тузилиши йўққа чиқарилди.
АҚШнинг таъсири ва Горбачёвнинг хатолари
Совет Иттифоқи раҳбариятида Америка Қўшма Штатлари сиёсатига содиқ шахсларнинг борлиги ҳақидаги маълумотлар Михаил Горбачёвга етказилган бўлса-да, у буни инкор қилган. СВРнинг собиқ ходими Андрей Безруковнинг айтишича, Горбачёв 1987 йилдан бошлаб ташқи сиёсат борасида хато қарорлар қабул қилган. Совет Иттифоқининг бошқарув тизими ўша вақтга келиб шунчалик заифлашган эдики, коммунистик партиянинг аксарияти унинг ҳимоясини таъминлай олмаган.
Совет Иттифоқининг парчаланиши биргина омилга боғлиқ эмас, балки сиёсий хатолар, ички ихтилофлар ва ташқи таъсирлар натижаси бўлган. Кравчукнинг ҳаракатлари, Горбачёвнинг лидерликдаги заифлиги ва Иттифоқ республикаларининг ўз йўлини танлаши ушбу тарихий ҳодисада ҳал қилувчи рол ўйнади. Бугунги кунда россияликларнинг 67 фоизи ушбу парчаланишдан афсусланишини билдирмоқда, бу эса Совет Иттифоқининг тарихи ва аҳамиятига бўлган қизиқишнинг ҳамон юқори эканлигидан далолат беради.
Аллоҳ таолонинг иродаси билан зулм салтанати йўқ бўлди, алҳамдулиллоҳ...
Абу Муслим
