5G нинг вирус билан боғлиқлиги ҳақида гап қаердан пайдо бўлди
Аслида, бу назария вирус тарқалиши бошида пайдо бўлди ва унинг сабаби географик эди - вирус пайдо бўлган Ухан шаҳрида касаллик авж олишидан олдин у ерда 5G тармоғи ўрнатиш бошланди. Мутахассислар бу миш-мишларни тезда йўққа чиқаришди, шунинг учун ҳеч ким уларга алоҳида аҳамият бермади.
Аммо март ойининг охирида, вирус ўн минглаб Британияликларга, шу жумладан мамлакат бош вазирига таъсир қилганида, маҳаллий таблоидлар бу назарияни қайта тиклашга қарор қилганга ўхшайди. 24 март куни Daily Star газетаси ёмон журналистиканинг энг яхши анъаналарида ёзилган мақола чиқарди - муаллиф шунчаки мутахассислар ёрдамида уни қандайдир текшириш ҳақида ўйламасдан, битта нуқтаи назар билан чекланиб қолишга қарор қилди.
Материал «Коронавирус: 5G-тармоқлар касаллик тарқалишини кучайтиради деган хавф мавжуд» деб номланди. У ерда манбалар сифатида иккита «фаол»нинг фикрлари келтирилган бўлиб, улардан бири «кўплаб тадқиқотлар электромагнит тўлқинлардан радиациянинг одам иммун-тизимига салбий таъсирини тасдиқлайди» деб айтган. Бунда қиз гап қайси тадқиқотлар ҳақида эканлигини аниқлаштирмаган.
Шунингдек, муаллиф Бостон шимоли-шарқий университети олимларининг бактериялар ДНК, шу жумладан АМ ва ФМ диапазонидаги радиотўлқинлар орқали алмашиши мумкин бўлган электромагнит импульслар ҳақида олиб борган мунозарали ишларига ҳам тўхталди. Унинг ғояси шундан иборатки, бактериялар узоқ масофада бир-бирлари билан "гаплашиш" имкониятига эга. Ушбу тахмин асосида ижтимоий тармоқлардаги турли гуруҳлар иштирокчилари қандайдир йўл билан вирус юқори частотали маълумот узатиш тармоқлари орқали ҳаво орқали юқиши ёки ҳеч бўлмаганда "ўз қурбонларини танлаши" мумкин деган хулосага келишди. Биринчидан, Бостон университетида ўтказилган тадқиқот вируслар эмас, балки бактериялар ҳақида эди, бу эса умуман бошқа нарса, иккинчидан, бу ишнинг асослари илмий жамоатчилик томонидан рад этилган Люк Монтаньенинг "ДНКни телепортация қилиш" ҳақидаги назариялардан келиб чиқади. Сўнгги йилларда бундай тадқиқотлар туфайли ОИВни аниқлаганлиги учун Нобел мукофотига сазовор бўлган Монтанье сўнгги пайтларда бундай тадқиқотлар туфайли лўттибоз деб аталмоқда.
Daily Star мақоласи эътиборсиз қолмади – тез орада YouТube да мақолада баён қилинган тезисларни ривожлантирадиган роликлар, Facebook да эса – ушбу назарияга ишонувчиларни бирлаштирадиган гуруҳлар пайдо бўлди. Оқибатда – 5G-минораларга ўт қўйилди.
5G саломатликка қандай таъсир кўрсатади
Маълумот узатиш 5G-тармоқлари худди ўзидан олдинги 3G ва 4G радиотўлқинлар каби ишлайди. Бундан ташқари, телевизорлар, радио, GPS ва бошка кўплаб нарсаларнинг ишлаши улар орқали ташкил қилинган. Лекин нимагадир телевизор ва радиоприемникларни коронавирусга қарши курашчилар ёқиб юбормаяпти.
Бунинг сабаби, эҳтимол, барча янги нарсалар сингари бироз хавфли бўлиб кўринган технологиянинг янгилиги ва "сирли" эканлигидагина эмас. Балки унинг техник хусусиятларида. 5G бу бешинчи авлод маълумот тармоғи, бундан унинг номи ҳам келиб чиқади - 5th Generation. Бу 4G-дан 20 баравар тезроқ, аввалгисига қараганда бир метрга мингдан кўпроқ мосламаларни улашга имкон беради ва тармоқ ўтказиш қобилиятига эга, бу сигнал узатишда кечикишларга йўл қўймайди.
Бироқ ўзига яраша минуслар ҳам бор. 5G юқорироқ частоталарда ишлайди. Агар 4G диапазони 400 Мгц–6 Ггц бўлса, 5G да бу – 30–300 Ггц. Бироқ частота қанчалик юқори бўлса, тўлқин шунчалик қисқа бўлади. Бу эса уни тарқатиш учун турли антенна ва миноралар анча кўпроқ талаб қилинишини англатади. Айнан шу сабабли 5G ҳозирда кичик майдонларда ўрнатиляпти – кенгроқ кўламлар учун каттароқ асбоб-ускуналар керак, улар эса ҳозирча йўқ.
Аслида, 5G тармоғига саволлар айнан ушбу босқичда юзага келади. Уларнинг аниқ ифодаси - радиочастота радиацияси қанчалик хавфли эканлигидир. Бироқ, бундай тармоқлар электромагнит тўлқинларнинг умумий сонининг озгина қисмини ташкил этувчи радиотўлқинлар диапазонида ётишда давом этмоқда. Радио тўлқинларидан чиқадиган нурланиш, ионлаштирмайди ва шунинг учун ҳужайралар ва ДНКга зарар этказмайди. Масалан, частоталари анча юқори бўлган рентген нурлари ва ултрабинафша нурланишидан фарқли ўлароқ. Британиянинг Ofcom нодавлат агентлиги 5G минораларидан зарарли радиация даражасини ўлчади ва маълум бўлишича, у рухсат этилган максимал кўрсаткичлардан 66 баравар паст экан.
Шу билан бирга, 5G тармоқлари зарарли бўлиши мумкинлиги ҳақидаги миш-мишлар ҳам осмондан олинмайди. Вақти-вақти билан Интернетда организм учун бош оғриғи, кўзнинг шикастланиши, чарчоқ ва бошқалар кўринишидаги оқибатлари ҳақида маълумотлар пайдо бўлади. Буларнинг барчаси турли хил ишларда кенг тарқалган. Бироқ, уларга ҳам тўлиқ ишонмаслик керак. 2019 йил сентябр ойида швед олимлари нашр этишган мета-асарда улар 5G-Wi-Fi нинг организмга таъсири бўйича 94 та тадқиқотларни таҳлил қилишди. Аниқлик билан гаплашишимиз мумкин бўлган ягона нарса бу узоқ вақт давомида антеннага яқин бўлганларда ҳарорат кўтарилишидир. Қолганларнинг ҳаммаси - кўзлар, ҳужайралар шикастланиши, шиш пайдо бўлиши - агар у кузатилган бўлса, у бирон бир тизимга қўшилмайди. Бундан ташқари, муаллифларнинг таъкидлашича, тадқиқотларнинг аксарияти сифати шунчалик пастки, уларда келтирилган хулосаларни жиддий қабул қилишнинг кераги йўқ. Шу билан бирга, «пичоққа илинадиган» тадқиқотлар ҳали ҳам жуда кам, бу ҳақиқат.
