644-йилда солиҳ халифа Умар (р.a.) вафотидан сўнг сайловлар бўлиб, унда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг яқин саҳобаларидан бири Усмон ибн Аффон янги ҳукмдор этиб сайланди.

Оятал курсийнинг нега Қуръоннинг саййиди дейилиши ҳақида ҳеч ўйлаб кўрганмисан? Агар ўзинг фикрлаб сабабини топишга ожизлик қилаётган бўлсанг, у ҳолда, бизнинг Оятал курсийнинг қисмлари ва даражалари ҳақида ёзганларимизга бир назар сол! Биз бу мавзу билан боғлиқ маърифатуллоҳни, Аллоҳнинг зот ва сифатларини билиш ҳақида баён қилдик. Бу масалалар Қуръон илмларининг энг улуғ ғоясидир. Бошқа илмларни ўрганишдан мурод айнан шу илмни (Аллоҳнинг зот ва сифатларини) билиш. Лекин бу илмдан мурод фақат шу илмнинг ўзидир.

«Жазоирда араб халқини ташкил этадиган мусулмонлар яшайди. Кимда-ким ушбу халқни ўз илдизини йўқотган ёки ўлиб битган халқ деса, ёлғон айтади».(«Тарихул Жазоирил муасир», 1 - 222; «Силсилату жиҳади шаабил Жазоир», 7-114)

У барча нарсани мушоҳада тртладиган ва кўриб турган Зотнинг васфидир. Ҳаттоки ер остидаги нарсалар ундан яширина олмас. Унинг кўриши кўзу қабоқдан пок - муназзаҳдир ва инсоннинг кўзида акс этганидек сурату рангларнинг жилоланишига муҳтож бўлмоқдан ҳам муқаддасдир. Чунки жилоланиш таъсирланувчи ва ҳудус тақазо этадиган ўзгаришдир.

У ҳар қандай масмуъ-товушни нақадар махфий бўлсада, эшитадиган Зотдир. Ҳатто қоронғу кечада қора тош устидаги қоп-қора чумолининг ҳаракатини ҳам сезур. Ҳамд айтувчилар ҳамдини эшитиб, уларни мукофотлаб, дуо қилувчилар дуосин эшитиб ижобат этур.

У мулкни хоҳлаган кишига берадиган ва хоҳлаган кишидан олиб қўядиган зотдир.

Қуръон ва суннат вақтга турли тараф ва бир неча суратларда эътибор қаратади.

208. Эй иймон келтирганлар! Исломга тўлиғича киринг. Ва шайтоннинг изидан эргашманг. Албатта, у сизга очиқ душмандир.

Аллоҳни қўйиб, ибодат қилаётган бутларнинг мисоли Қуръонда бир чақа ёки бошоққа ҳам кучи келмайдиган қарам қулга ўхшатилади: “Аллоҳ шундай бир мисол келтирур: ҳеч нарсага кучи етмайдиган қарам қул билан Биз ўз тарафимиздан яхшигина ризқ бериб, ўша ризқдан яширин ва ошкора эҳсон қилаётган (ҳур) киши баробар бўладими?! Ҳамд Аллоҳга (хос)дир. Лекин уларнинг аксарияти (буни) билмайдилар” (Наҳл, 75).

Муовия ибн Абу Суфён ибн Ҳарб ибн Умайя ибн Абдушшамс ибн Абдуманоф ибн Қусой, ал-Умавий, Абу Абдурраҳмон, у ва отаси Макка фатҳи куни исломга кирганлар. Ҳунайн ғазотида қатнашганда у “муаллафа қулуб”лардан эди. Кейинчалик яхши мусулмон бўлди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг котибларидан бири эди. У орқали Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан 163 та ҳадис ривоят қилинган. Саҳобалардан: Ибн Аббос, Ибн Умар, Ибн Зубайр, Абуддардо, Жарир Бажалий, Нўъмон ибн Башир ва бошқалар у кишидан ҳадис ривоят қилганлар.

Мухторжон Абдуллаев (Мухторжон домла) 1928 йили Қўқон шаҳрида туғилган. Болалигида унинг оиласи Бухорога кўчиб ўтишган. Мухторжон домла 1936-1946 йилларда Бухоро шаҳридаги 6-ўрта мактабда ўқиган.

Қуръони каримнинг энг муҳим ҳикмати - ундаги асиллик сирларидир.