Савол: Жаннатга Аллоҳ таоло хоҳлаган бандасини киритишини баён этган. Жаннатга кириш ҳам тақдири азалда ёзилганми? Жавоб учун олдиндан раҳмат.

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ таоло ҳалқ қилган нарсаларининг тақдирини еру осмонлар яратилишидан эллик минг йил аввал ёзиб қўйган, Унинг арши сув устида эди», дедилар (Имом Муслим ривоят қилган).

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо айтади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деганларини эшитганман: «Умматимнинг ичида ер ютганлари ва қиёфаси ўзгарганлари бўлади. Бу нарса қадарни ёлғонга чиқарганлар борасида бўлади» (Имом АбуДовуд ривояти. Имом Термизий ҳам шу маънода ривоят қилган).

Агар бир киши тақдирни Аллоҳдан деб билиб: “Савобларимизни ҳам ўзимиз қилмаган бўлар эканмизда”, дейиши мумкин. Шубҳасиз, бизга ёзиладиган савоб қилган амалларимиздан ҳосил бўлади. “Бу ўз истак ва иродамиз билан, ўз танловимиз билан бўлди”, деса, унга жавоб шу бўладики: “Сен шубҳасиз, Ҳақ таолонинг қудрат йўлисан. Сен ўзинг ҳечсан. Аллоҳ буюради:

Абу Вафо ибн Ақил роҳимаҳуллоҳ айтади: “Билингки, ақлнинг Холиқ субҳанаҳу ва таоло қилган ишларига рози бўлиши ибодатларнинг энг тўкиси, машаққатли ва қийинидир. Аллоҳ таоло бизни ишларнинг оқибатини мулоҳаза қилишдан ожиз эканимиз ҳақида огоҳлантириб, шундай марҳамат қилган:

Аҳли сунна вал жамоа айтади: “Тақдирнинг яхшиси ва ёмони барчаси Аллоҳ таолодандир”. Мўътазилийлар ва қадарийлар айтади: “Яхшилик Аллоҳ таолодан, ёмонлик бандалардан”. Биз барчамиз “Барчаси Аллоҳ таолодан эканига” ижмо қилганмиз. Баъзилари айтади: “Аллоҳтаоло Иблис алайҳи лаънани яратгандан сўнг Иблис ёмонликни яратган”. Баъзилари айтади: “Аллоҳ таоло бандаларни яратди, бандалар ёмонликни яратди”. Баъзилари айтади: “Аллоҳ таоло Иблисни яратмаган. Чунки биз Аллоҳ таолони Иблисни яратган десак, Аллоҳ таоло томонидан ёмонликнинг исботига олиб бора-ди. Чунки Иблис (алайҳилаъна) куфр ва ёмонликни яратган. Аллоҳ таоло агар Иблисни яратган бўлганида гўёки Унинг ўзи ёмонликни яратган ва ирода қилган бўлиб чиқади. Ҳолбуки, бу жоиз эмас”. Қадарийларнинг бу гуруҳи шайтония деб номланади. Бу мажусийлар мазҳабининг айнан ўзи. Бу куфр. Ушбу маъно эътиборидан олсак, Пайғамбар (алайҳиссалом) “Қадарийлар умматимнинг мажусийлари”(Ҳоким "Мустадрак”да ривоят қилган.), деганлар. Чунки Иблис (алайҳилаъна) махлуқ бўлмаса, қадим ва яратувчи бўлиб қолади. Бу сўз унинг Аллоҳ таолога шериклигини исбот қилишга олиб боради. Бу эса куфр.

Сенга етган ёки етмаган нарсаларнинг ҳаммаси Аллоҳдан эканини аниқ ишонч билан билишинг лозим.

Ақли сунна вал жамоа айтади: “Тақдирнинг яхшиси ва ёмони барчаси Аллоҳ таолодандир”. Мўътазилийлар ва қадалардан”. Биз барчамиз “Барчаси Аллоҳ таолодан эканига” ижмо қилганмиз. Баъзилари айтади: “Аллоҳ таоло Иблис алайҳилаънани яратгандан сўнг Иблис ёмонликни яратган”.