Тахлил (532)
Ислом табиий ватанпарварлик туйғуларни инкор этмайди, зеро улар инсоннинг иймон-эътиқодига зид келмайди. Бу туйғулар ҳар кимнинг ўз отаси ёки оиласига бўлган муносабатига кабидир. Бироқ, одатда миллатчилик бу билан чегараланиб қолмай, муайян бир шахснинг ҳаётини ҳам, унинг ижтимоий феъл-атворини ҳам тўлиқ назорат остига олишга интилади.
“Миллатчилик” сўзини ҳамма ҳар хил тушунади. Агар илмий истилоҳлардан воз кечиб, жамиятда бу сўз қандай тушунилаётганига бир назар соладиган бўлсак, миллатчилик кимларгадир “ўз миллатига яхшиликни хоҳлаш”, дея тушунилади. Бошқалар учун эса, ўзга миллатдагиларни камситиш, ҳақ-ҳуқуқларини паймол қилишни миллатчилик деб билади. Қуйидаги мақолада бу тушунчанинг салбий жиҳати ҳақида тўхталиб ўтамиз.
Ислом келиб пайғамбаримиз соллоллоҳу алайҳи васалламнинг шахсий ўрнаклари билан Ҳаққа даъват бошланди. Жоҳилият чекиниб, одамларнинг жон-қонига сингиб кетган жуда кўп жоҳилий урф-одатлар йўқ бўла бошлади. Ислом келгунига қадар Арабистонда ва умуман дунёда кечган замон, давр шу ном билан аталган. Араб тилидаги «нодон бўлди» маъносини англатувчи «жаҳила» феълидан олинган.
Олов метафизикаси кўплаб мутафаккирлар эътиборини ўзига жалб қилган мавзудир. Оловни мушоҳада этиш мафтун қилади, фикрларни оловнинг манбасига қаратиб, «ўзига» қайтаради. Кўплаб одамлар ташқи ва ички нарсалар ўртасидаги фарқни ажратиб турадиган ички тўсиқни йўқотдилар, аммо ҳатто уларнинг оловни томоша қилиши ҳам қандайдир тарзда «илиб» олишга ва борлиқда қандайдир бир сир борлигига ишора қилади. Кўпчилик учун, бу ишора аста-секин ўчиб, кулга айланаётган оловнинг тутуни каби тарқалиб кетади.
Шри-Ланкада терактлар амалга оширилган бир пайтда Швециянинг «Свенска дагбладет» газетаси террорчи-ҳудкушлар ҳаракати аслида нимадан бошланганлигини ёдга олди. Янги тарихда биринчи террорчи-ҳудкуш Россия императори Александра II ни ўлдирган (атеист) талаба бўлган. Таптортмас япон камикадзелари ҳаммага маълум. Лекин замонавий террорчи-ҳудкушлар асло романтик образга эга бўла олмайди – улардан жуда кўплаб одамларнинг умирга зомин бўлмоқда.
22 ноябр Ливанда энг муҳим миллий байрамлардан бири - мустақиллик куни сифатида нишонланади, бу мамлакатни Ливан ерлари устидан 23 йилдан ортиқ вақт мобайнида француз мандатидан озод қилиш шарафига бағишланган унутилмас сана ҳисобланади.
Цейлондаги портлашлар – Ҳиндистон махсус хизматларининг маҳаллий ҳамкасблар билан биргаликдаги ишидир. Ёки маҳаллий махсус хизматлар Ҳиндистонлик ҳамкасбларининг тажрибаси бўйича ишлаган – фарқ катта эмас. Булар қаердан маълум? Теракт «ташкилотчилари» портлаш чанги ерга қўнгунга қадар қаердан «аниқланса», ўша ердан: бу жойларда терговчилар ҳатто рус терговчиларидан ҳам кучли.
Исломнинг кенг тарқалиши натижаcида 632 йил араб халифалиги вужудга келди. Кейинчалик мусулмонларнинг бошқа мамлакатларни фатҳ қилиш натижасида уларнинг ҳудуди Франциядан Хитойгача кенгайди. 1258 йил мўғул босқинчилари халифалик пойтахти Бағдод шаҳрини ҳужум билан олдилар, мусулмон дунёсининг энг йирик кутубхонасини яксон қилдилар.
Бу соҳада энг кўзга кўринган ҳаддан ошиш, ғулув қўполлик ишлатишдир. Мазкур қўполликни эгалари «жиҳод» деб номлайдилар. Унга қаршилар эса, «террор» деб атайдилар. Аммо, асл Исломий манбаларга қарайдиган бўлсак, бунинг «хуруж» деб аталишини кўрамиз.
30 йил Суданни бошқарган Умар Баширнинг ағдарилиши жаҳон ОАВ кўплаб сиёсий шарҳловчиларнинг эътиборини жалб қилди, лекин бунда кўзга ташланмай қолган бир нарса борки, дунё сиёсий исломи учун ҳам муҳим аҳамиятга эга бўлган бутун бошли давр ҳам якун топди.
Янги Зеландиянинг Крайстчёрч шаҳрида 52 кишини отиб ўлдирган Брентон Таррант ўзи қуйидагиларни ёзган: «Менинг идеалимга энг яқин бўлган сиёсий ва ижтимоий қадриятларга эга мамлакат бу – Хитой Халқ Республикаси». Ушбу баёнот кузатувчиларни саросимага солиб қўйди: оммавий қирғин уюштирган қотил – оқ танли миллатчи, мусулмонлар ва муҳожирлик душмани. Ундан ўтмишнинг машҳур золимлари – Адолф Гитлер ва Бенито Муссолинига ҳурмат қилиб бош эгиш кутилган, лекин асло хитойлик вазмин аппаратчи Си Цзиньпинга эмас.
Қарийб 30 йиллик бошқарувдан сўнг бир неча ой давом этган норозилик намойишларидан кейин Судан ҳарбийлари президент Умар Баширни ҳокимият тепасидан ағдардилар ва ҳибсга олдилар. Пайшанба куни эълон қилинган баёнотда, Олий Хавфсизлик Қўмитаси - қуролли кучлар, полиция ва бошқа хавфсизлик кучларидан ташкил топган орган - бошлиғи генерал Авод ибн Ауф айтганидек, "режим ағдарилгани"дан кейин Баширни "хавфсиз жойга" олиб кетилган, шунингдек, у икки йил давомида бошқарувни амалга оширадиган ҳарбий ўтиш даври ҳукуматини шакллантириг ҳақида маълум қилди.
Қуръон Аллоҳ таоло томонидан пайғамбаримиз Муҳаммадга (соллоллоҳу алайҳи васаллам) берилган мўъжизадир. Аллоҳ Каломининг эшитиш ва товушга оид мўъжизаси Қуръонга хос бўлган жуда кўплаб ажойиб хислатлардан биридир. Инсоннинг эшитиш қобилияти, кўриш ва сезиш билан бир қаторда маълумотларни қабул қилишнинг асосий усули ҳисобланади.