Қорабоғдаги арманларнинг ноқонуний тузилмаларига қарши Боку терроризмга қарши кураш деб номлаган ва аллақачон "бир кунлик уруш" сифатида тарихга кирган ҳарбий операция, шубҳасиз, тарих дарсликларига ҳарбий ва сиёсий самарадорлик намунаси сифатида киради. Айниқса, унинг фонида "махсус ҳарбий операция" пайтида Киевни "уч кун ичида" ишғол қилмоқчи бўлган "дунёнинг иккинчи армияси" икки йилдан бери урушдан кейинги Европа тарихидаги энг қонли урушни олиб бораётганини, иккала томондан қурбонлари сони ярим миллионга яқинлашаётгани ва унинг давомида бутун бошли шаҳарлар, туманлар, ер юзидан супириб ташлангани, улкан ҳудудлар сув остида қолганини ҳисобга олсак.
Шу фонда 30 йил давомида ундан бегоналаштирилган ҳудудларни деярли ҳеч қандай қурбонларсиз, айниқса тинч аҳоли орасидаги қурбонларсиз, вайронагарчиликсиз, бир кунда (!) ўз назоратига қайтариш - бу Озарбайжон раҳбариятининг чинакам маҳоратидан дарак беради.
Аммо шуни унутмаслигимиз керакки, бу ғалаба узоқ муддатли стратегия, тайёргарлик, улкан куч ва ресурслар сармоялари, бутун озарбайжон халқининг ўтган 30 йилдаги қурбонлари ва маҳрумликлари натижасидир. Шу боис, шубҳасиз, бу унинг миллий муваффақияти, қолаверса, билвосита бутун мусулмон умматининг муваффақияти бўлиб, бу ҳақида Озарбайжоннинг Иккинчи Қорабоғ урушидаги ғалабаси даврида ёзганимиздек, бундай ғалабаларни унутиб ҳам қўйгандик. Иншааллоҳ, кўникиш вақти келди!
Келинг, ушбу асосли пафосга бир нечта таҳлилий мулоҳазаларни қўшамиз, чунки давом этаётган оммавий қирғин фонида қонсиз муваффақиятли операция каби мўъжиза ҳам оқилона тушунтиришни талаб қилади.
Биз, албатта, барча тафсилотлардан хабардор емасмиз, лекин ростини айтсам, буларнинг барчаси шундай кўринадики, гўё бу нафақат Илҳом Алиевнинг, балки Режеп Таййип Эрдўғоннинг ҳам шахсий муваффақияти бўлиб, бунинг оқибатида энди аввал Арманистон билан Туркия ўртасида, кейин эса Озарбайжон билан тинчлик шартномаси, яъни Зангезур шартномаси имзоланиши керак.
Пашиняннинг Москвага қарши демарши, агар у Қорабоғ учун курашмоқчи бўлган деб тахмин қилсак, мутлақо тушуниб бўлмайди; Арман-Америка ҳарбий машқлари ва Арманистоннинг КХШТдан амалда чиқиши; Озарбайжоннинг бу операцияни Пашинянга халақит бериши мумкин бўлган Арманистон сайловлари олдидан эмас, балки унинг партияси ғалаба қозонганидан кейин ўтказиши; Арманистон томонидан нафақат қаршилик, балки унга ишора ҳам йўқлиги - буларнинг барчаси "махсус ҳарбий операция" асосий ўйинчилар томонидан олдиндан келишилганлигини кўрсатади. Илҳом Алиевнинг кечаги нутқи пайтида Арманистон расмийларининг хатти-ҳаракатларига ижобий баҳо берилгани эса бу тахминни тасдиқлайди...
Шунинг учун, ҳозир бу деярли идеал операция бузилишининг олдини олиш учун ҳамма нарсани бажариш муҳимдир. У ерда яшашга рози бўлган арманлар Озарбайжоннинг ҳуқуқий ва сиёсий майдонига интеграциялашувига эришиш, рози бўлмаганларни Арманистонга эвакуация қилиш, геноцид айбловларини келтириб чиқармаслик учун буни кўрсатаётганларнинг қаршилигини аниқ бостириш ва ҳ.к. Арманистондан янги воқеликларнинг якуний ва расмий тан олинишини қабул қилинг ва ниҳоят Россиядан ажралиб чиқишига, шу жумладан Туркия ва Озарбайжон билан қўшма логистика лойиҳаларини очишга ёрдам бериш.
Биз Кавказда тектоник геосиёсий ўзгаришларнинг гувоҳи бўламиз, ундан кейин Евроосиёнинг қолган қисмида ҳам худди шундай тектоник ўзгаришлар кузатилиши керак. Аллоҳ таоло улар ҳам мусулмонлар уун худди шундай фойдали бўлиши насиб этсин.