Янги ўқув йили бошланиши билан қозоқ жамиятида мактабларда намозхоналарни ташкил қилиш керакми ёки йўқми деган мунозаралар бошланди, деб ёзади Orda.kz . Уларни ташкил қилиш тарафдорлари Конституцияда белгиланган дин эркинлигини назарда тутадилар, мухолифлар давлатнинг дунёвий табиатига таянадилар. HAQ хайрия жамғармаси директори Тогжан Кожали таълим муассасаларида ибодат хоналарини ташкил қилишни қўллаб-қувватлайди.
"АҚШнинг Қозоғистондаги элчихонасининг мамлакатимиздаги диний эркинлик тўғрисидаги ҳисоботида айтилишича, аҳолини рўйхатга олиш маълумотларига кўра, Қозоғистон аҳолисининг 70 фоизи ўзларини мусулмон деб билишади. Агар бизда мусулмонларнинг атиги 10 фоизи ибодат қилса ҳам, бу тахминан 1,8 миллионни ташкил қилади. Менимча, бу рақам демократик давлатда ҳисобга олиниши керак. Ахир биз демократик давлат қурмоқдамиз. Бу шунчаки инсоннинг дин эркинлигига бўлган ҳуқуқидир", деди у.
Унинг фикрича, барча аҳоли гуруҳлари манфаатлари ҳисобга олинадиган инклюзив жамиятни яратиш болаларда бағрикенгликни ривожлантиришга ва мактабдаги безориликнинг олдини олишга ёрдам беради. "Бизда буллинг жуда ривожланган. Болалар ибодат қилиш учун бурчакда яширинишга мажбур бўлишлари буллинг учун сабабдир. Диндорларни яширинишга мажбурлаш керак эмас, аксинча, жамиятда бағрикенгликни тарбиялаш лозим. Чунки бурчакка сиқилган одам радикал бўлади. У вақти келиб, сиқилган пружина каби портлаши мумкин", - дейди ижтимоий фаол.
Шунингдек, у ибодат хонасининг етишмаслиги нафақат талабаларнинг, балки ўқитувчиларнинг ҳам ҳуқуқларини бузаётганига эътибор қаратди, улар орасида кўплаб имонлилар бор. "Қозоқ мактабларида, айниқса вилоятларда ўқитувчилар орасида мусулмонлар кўп. Хусусий мактабларда сиз ҳижобли қизларни, соқолли йигитларни кўришингиз мумкин. Улар жуда яхши ўқитувчилар, прогрессив, ақлли. Аммо улар ҳеч кимни безовта қилмаслик учун орқа хоналарда ёки бошқа жойда ибодат қилиш учун боришлари керак", деб шикоят қилди Тогжан Кожали.
Ижтимоий фаол, ҳатто чекувчилар учун ҳам ўзларининг ёмон одатларини қондира оладиган махсус хоналар яратилганидан, аммо ибодат каби хайрли иш учун алоҳида хоналар йўқлигидан норозилигини билдирди. Диний эркинликка ҳурмат билан қараладиган дунёвий давлатга мисол сифатида фаол 2016 йилдан бери давлат муассасаларида ибодат хоналари ташкил этилган Туркияни эслатиб ўтди.
Журналист Саида Сулаева бу фикрга қатъиян қўшилмайди. У мактабларда ибодат хоналари ҳеч қандай шаклда бўлмаслиги кераклигига амин. "Намозхона нафақат мактабларда, балки давлат муассасаларида, шунингдек, савдо ва кўнгилочар марказларда ҳам ортиқча. Қозоғистон дунёвий давлат, бу Конституцияда ёзилган. Агар биз битта конфессияга ён берсак, бошқаларга ҳам шундай жавоб беришимиз керак. Исломдан ташқари халқимиз православлик, католиклик, протестантизм ва буддизмга эътиқод қилади. Насроний ҳаракатларининг ўзи ўнга яқин", деди у ва қўшимча қилди - "мактаб, умуман олганда, дин учун жой эмас".