Американинг Newsweek журнали хабар қилишича, биринчи F-16 қирувчилар партияси Украинага етиб келган бўлиши мумкин.
Киевнинг ғарбий иттифоқчилари узоқ вақтдан бери Украинани американинг кўп мақсадли қирувчилари билан таъминлашга ваъда беришмоқда. НАТО стандартларига мувофиқ ракеталарни олиб юрадиган замонавий авионика ва радарларга эга бўлиб, улар эскирган ва, биринчидан, Украинада улар кам, иккинчидан, улар Россиянинг Су-30 ва Су-34 билан деярли рақобатлаша олмайдиган МиГ-ларни алмаштириш учун мўлжалланган.
Ҳозир асосий савол F-16 самолётлари Украина осмонида қачон пайдо бўлишидир.
Бу самолетлар йил охиригача Украинага топширилиши ҳақидаги хабарлар декабрь ойи бошида пайдо бўла бошлаган. Буюк Британия Мудофаа вазирлиги шу ҳафтада украиналик учувчилар мамлакатда бошланғич тайёргарликдан ўтганини ва ҳозир Данияда аэробатика бўйича таҳсил олаётганини маълум қилди. Ноябрь ойи бошида F-16лар партияси Руминияга етиб келди ва у ерда ҳам Украинадан учувчиларни тайёрлаш бошланди. Яна бир гуруҳ Аризонадаги АҚШ базасида машғулот ўтказмоқда.
Қирувчиларнинг биринчи партиясининг Киевга топширилиши расман тасдиқланмаган ва бунинг изоҳи мавжуд. "Умид қиламанки, Ғарб урушнинг дастлабки 20 ойида амалга оширилган янги қурол тизимларини етказиб беришни эълон қилмасликни ўрганди", деди Дэниэль Райс, Украина Қуролли кучлари қўмондони генерал Валерий Залужнийнинг америкалик маслаҳатчиси.
Улар, эҳтимол, сукут сақлашни ўрганиб олишган. ATACMS узоқ масофали артиллерия тизимларини етказиб бериш билан ҳам шундай бўлганди. Улар Украина Қуролли Кучлари ихтиёрида пайдо бўлиб, Россия ҳарбий аеропортларига зарба бера бошлаганидан кейингина, президент Жо Байден Зеленский билан учрашувда ATACMS нинг биринчи партиясини Украинага топширишни эълон қилгани хабар қилинди.
Катта эҳтимол билан, бу сценарийда - тўлиқ сукунатда - F-16лар Киевга юборилади ёки аллақачон юборилган. Бошқа сценарий йўқ – пичоқ қинидан чиқди, энди зарба бериш керак.
Аммо шу билан бирга, Байден маъмуриятининг америкалик ҳарбий экспертлар мантиқ кўрадиган стратегияси ҳам жуда зиддиятли. Politico кўплаб экспертлар билан суҳбатлар асосида ўзгартирилган ушбу стратегия ҳақида кенг мақола чоп этди. Унинг асосий ғояси шундаки, Байден маъмурияти ўз эътиборини Украинанинг Россия устидан тўлиқ ғалабага эришиш мақсадини қўллаб-қувватлашдан иттифоқчи Кремл билан музокаралар учун мудофаа позицияларини мустаҳкамлашини таъминлашга ўзгартирмоқда.
Бу музокаралар, деб ёзади Politico, Россия босиб олган ҳудудларни тан олишни назарда тутади, гарчи Оқ уй ва Пентагон Қўшма Штатлар Киевга босим ўтказаётганини қатъиян рад этади. Йил якунлари бўйича ўтказилган матбуот анжуманида АҚШ Миллий хавфсизлик кенгашининг стратегик алоқалар бўлими раҳбари Жон Кирби маъмурият "президент Зеленскийга шартлар кўрсатмаслигини" тасдиқлади. Бунинг ўрнига, генералнинг сўзларига кўра, Оқ уй "Зеленскийга тинчлик режасини амалга оширишга ёрдам беради".
АҚШ ёрдамига келсак, Байден сўзни ўзгартирди. Агар илгари у: "Биз Украинага қанча керак бўлса, шунча ёрдам берамиз" деган бўлса, энди унинг шиори: "Қўлдан келганча ёрдам берамиз".
Ҳозирча ёрдам беришмоқда. Оқ уй ҳозиргина Украинага 250 млн долларлик янги ҳарбий ёрдам пакетини эълон қилди, аммо бу яқин орада охиргиси бўлиши мумкинлигидан огоҳлантирди. Президентнинг 60 миллиард долларлик сўрови Конгрессда тўхтаб қолди, у ерда радикал республикачилар буни АҚШ жанубий чегарасини мустаҳкамлаш учун кўпроқ пул сарфлашга боғлашмоқда.
"Биз уларни (украинларни) эҳтимолий янги қарши ҳужумдан қайтармаяпмиз, - дейди исмини ошкор қилмаслик шарти билан гапирган Оқ уйнинг юқори мартабали мулозими. - Аммо биз уларни ўз ҳудудларини ушлаб туриш учун ўз позицияларини мустаҳкамлашга чақирамиз”.
Бу, америкалик стратегларнинг фикрига кўра, мамлакат шарқида ва Беларусь билан чегарада ҳаво мудофаасини кучайтириш, истеҳкомлар, қаторлар тиканли симлар ва танкга қарши тўсиқларни ўз ичига олиши керак.
Ҳарбий экспертларнинг фикрича, мудофаа тактикасига ўтиш Украинага Путинни ўзаро мақбул муросага келишга мажбурлаш учун вақт беради. "Стратегик мудофаага ўтиш Украинага ресурсларни тўплаш имконини беради, шу билан бирга Россиянинг (жанг майдонида) ривожланиши эҳтимоли камроқ бўлади", дейди U.S. Army College ходими Энтони Плафф. У Россиянинг Украинага ҳужумини у содир бўлишидан анча олдин башорат қилганлардан бири эди.
"Мунозаралар (тинчлик музокаралари эҳтимоли ҳақида) давом этмоқда, аммо маъмурият Байден учун сиёсий хавф туфайли уларни расман тасдиқлай олмайди", деди Politico нашрига бундай маълумотга эга бўлган конгрессменлардан бири. Дарҳақиқат, президент Украина стратегик мудофаага ўтишни бошлаши керак, деб оппортунистик нуқтаи назардан эмас, балки чин дилдан ишонади. Бироқ, бу унинг рақибларига уни АҚШ позицияларини таслим қилишда демагогик тарзда айблаш учун асос бериши мумкин. Уларнинг айтишича, Байден деярли икки йилдан бери Зеленскийнинг Россия устидан қозонган ғалабасини тўлиқ қўллаб-қувватлашини айтиб келади, аммо ҳозир у таслим бўлмоқда.
Йил охирига келиб, Оқ уйда Украина Қуролли Кучларининг келгуси баҳорда янги қарши ҳужумига оид кайфият ҳеч қандай қизғин эмасди. Аммо, агар украиналиклар янги ғалабаларни қўлга киритишни бошласа, ҳамма нарса ўзгариши мумкин. F-16 етказиб берилгани ҳақида хабар берган Newsweek ўзининг сўнгги сонида Украина йилнинг сўнгги кунларида ҳавода ва денгизда бир қатор таъсирчан ғалабаларга эришганини ва бу президент Байден жамоасини катта руҳлантирганини ёзди.