Муносабат (52)
Серпуховдаги портлашдан сўнг, кўпчилик Россияда православ мактаблари борлигини билиб олдилар - уларнинг сони анча кўп. Бу тизим шундай ишлайди.
Африкада Ислом тамаддунининг тарихи ва ёдгорликлари йўқ қилинмоқда. Энг қизиғи, буни мусулмонлар ўз қўллари билан бажаришмоқда. Бунинг устига улар ўз амалларидан хурсанд бўлиб, бу амалларини Аллоҳ йўлидаги хизмат, ширк билан кураш деб атамоқда.
Секталар ёки секталараро гуруҳлар узоқ ўтмишда ҳам мавжуд бўлган. Уларнинг одамларга таъсири жуда катта. Ўзларини инсониятнинг қутқарувчилари сифатида бошқаларга таклиф қилган ҳамда уларга қўшилган ва уларга ишонган кўплаб содда одамларни осонгина топганлар ҳар доим бўлган.
Иккинчи минг йилликнинг сўнгги йилларида иккита муҳим воқеа рўй берди: коммунизм инқирозга юз тутди ва журналистлар тилида “ислом мутаассиблиги” деб аталадиган ҳодиса тўсатдан кучайиб кетди.
Қуръон ва Суннат таълимотига энг яқин бўлган мусулмонлар авлоди–саҳобаи киромлар бошқа нарсалар қатори ғулувни энг яхши англаб етган авлод ҳисобланадилар. Қуйида баъзи саҳобалардан бу маъно ҳақида асар бўлиб қолган ривоятларни келтирамиз.
Ислом ақидасида Қуддуси шарифнинг диний томондан эътиборли мақоми бордир. Бу фикрга мусулмонларнинг барча тоифалари, мазҳаблари ва қарашлари ҳамфикр бўлганлар. Демак у бутун бир умматнинг ижмоъсидир.
Аллоҳ таоло «Нисо» сурасида: «Эй, аҳли китоблар! Динингизда ҳаддан ошманг ва Аллоҳ ҳақида ҳақдан бошқани айтманг. Албатта, Масийҳ, Ийсо ибн Марям Аллоҳнинг Пайғамбари, Марямга илқо қилган калимаси ва Ундан бўлган руҳдир. Бас, Аллоҳга ва Унинг Пайғамбарларига иймон келтиринг. Уни учта деманг. Тўхтанг, ўзингизга яхши бўлади. Албатта, Аллоҳ ягона илоҳдир, ўзга эмас. У Ўзининг боласи бўлишидан пок бўлди. Осмонлардаги нарсалар ва ердаги нарсалар Уникидир. Вакилликка Аллоҳнинг Ўзи кифоя қилур», деган (171-оят).
Яқин кунларда замонамизнинг нуфузли ислом олимларидан бири шайх Юсуф Қарзовийнинг «Исломий тафаккур - иймонсизлик ва экстремизм ўртасида» номли китоби Россияда чоп этилади (Абу Муслим ҳам бу китобини ўзбек тилига таржима қилган).
Қуръон ва Суннат таълимотига энг яқин бўлган мусулмонлар авлоди–саҳобаи киромлар бошқа нарсалар қатори ғулувни энг яхши англаб етган авлод ҳисобланадилар. Қуйида баъзи саҳобалардан бу маъно ҳақида асар бўлиб қолган ривоятларни келтирамиз.
Аллоҳ таоло Жума сурасида шундай марҳамат қилади: “Зиммаларига Таврот юклатилган, сўнгра унга амал қилмаганлар устига китоб юкланган эшакка ўхшарлар. Аллоҳнинг оятларини ёлғонга чиқарган қавмнинг мисоли нақадар ёмон! Аллоҳ золим қавмларни ҳидоят қилмас” (5-оят).
Даъват ва ҳақиқатни етказиш мавзуси доимо долзарб бўлиб келган, шу сабабли мен ушбу мақолалар туркумини давом эттиришга қарор қилдим. Бу мақолани ёзишга яқинда рўй берган бир воқеа сабаб бўлди.
Ислом – прозелитизм дини, шу сабабли даъват доимо динимизнинг энг муҳим қисми бўлиб келган ва шундай бўлиб қолаверади. Даъватни янада муваффақиятли қилиш ва ҳақиқатни кўпроқ одамларга етказиш - биз мана шу саволларга жавоб беришга ҳаракат қиламиз.
Диний фанатизм (араб тилида «та’ассуб») мени анча вақтдан бери қизиқтириб келади, ўйлайманки, у жуда долзарб – ҳозирги дунёда мусулмонларнинг кўплаб муаммолари унда яширинган. Фанатизм (мутаассиблик) – бу дунёқараш шакли, ёки шариат атамалари билан атайдиган бўлсак, манҳаж шаклидир.