Ҳозирги кунда салафийлар томонидан бидъатга чиқарилаётган амаллардан бири таҳоратда бўйинга масҳ тортишдир. Уларнинг даъволарича бўйинга масҳ тортиш оят ва ҳадисларда келмаган экан, шунинг учун бидъат бўлар экан. Шунча йиллардан бери мазҳабга эргашиб юрганлар далилсиз амал қилмоқда экан. Қуйида бу мавзудаги ҳанафийларнинг жавоблари ва далилларини келтириб ўтамиз.

"Шаҳид” сўзи «ҳозир, гувоҳ, ўз билганлари ҳақида хабар берувчи» маъноларин ифодалайди. Шунингдек, «Шаҳид» Аллоҳ таолонинг исмларидан бири бўлиб, «гувоҳлиги ишончли, ҳар доим ҳозир бўлувчи Зот» деган маъноларни англатади. «Шаҳид» лафзи умумий тарзда Аллоҳнинг йўлида ҳалок бўлган шахсга нисбатан ишлатилади.

Кейинги йилларда диёримизда тарқалган ихтилофлардан бири тасбеҳ тутиш масаласидир. Қадим-қадимлардан бери юртимизда ҳеч ихтилофсиз ишлатиб келинган тасбеҳ яқин-яқиндан бидъат, ҳаром дейдиганлар чиқа бошлади. Тўғри қадимдан тасбеҳ ишлатиш афзалми ёки зикрларни қўлда санаган яхшими, деган масалада уламоларнинг қарашлари турлича бўлган. Лекин у ерда афзаллик ҳақида гап кетади, бидъат ёки ҳаромлик ҳақида эмас. Бунинг устига динда бир амални бидъат ёки ҳаром, дейиш учун кучли далиллар керак бўлади. Тасбеҳ ишлатишдан ман қиладиган бундай далиллар эса мавжуд эмас.

Маълумки, кейинги пайтларда ўзларини гоҳ салафий, гоҳ аҳли ҳадис эканини даъво қилувчи айрим тоифалар мазҳаб ва мазҳабга эргашувчиларга турли маломатлар ёғдириб, уларни бидъатчи деб айблаб, буюк имомларга тош отишни ўзларига касб қилиб олганлар. Уларнинг фикрига кўра: "Мазҳаб бошқа, шариат бошқа. Мужтаҳид имомлар томонидан баён қилинган аҳкомлар, масалалар, гўё имомларнинг шахсий фикр ва тушунчалари бўлиб, уларга эргашишни Аллоҳ ва унинг росули бирор кишига вожиб қилмаган, деб қаралади. Шунингучун тўрт мазҳабдан бирига эргашиш вожиб ёки мустаҳаб эмас. Мусулмон киши ўша мазҳаблардан муайян бирига эргашишга мажбур эмас. Балки, ким уларнинг бирига муттасил равишда эргашадиган бўлса, у мутаассиб ва кўр-кўрона эргашувчи, адашган ҳисобланади".

Албатта, Қуръон ва ҳадисдан хукм олиш, ундаги ҳукмларни истинбот қилиш (чиқариб олиш) ҳар кимнинг ҳам кўлидан келмайди. Бунинг учун, кишини фатво рутбасига, Исломнинг асосий масдарларидан ҳукм олишга ҳақли қиладиган ўнлаб илмларни яхшилаб эгаллаш билан бирга яна икки илмни билиш лозимлиги айтилади.

Таровеҳ намози Рамазон ойи кечаларида адо қилинувчи намозлардан бўлиб, у эркагу аёллар учун суннати муъаккада ҳисобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг давридан то ҳозирга қадар уни салафлару халафлардан бизга шундай нақл қилганлар ("Фатовои Қозихон” китоби).

Диёримизда Қуръон қироатидан кейин "Содақоллоҳул азим" калимасини айтиш бизга асрлар оша етиб келган ва халқимиз ичида урф бўлган. Яқин йиллардан бошлаб эса бу одатга эътироз билдирадиганлар, уни бидъат деб атайдиганлар пайдо бўлди. Қуйида бу амалнинг шариатимизда асоси бор-йўқлигини холис ўрганиб чиқайлик.

Маълумки, Қуръони карим оятларининг барчаси мутавотир ҳисобланади. Бу Оламлар Роббисининг китобида собит бўлган ҳар бир ҳарф, ҳар бир сўз, ҳар бир оят ўта ишончли равишда бизгача етиб келган дегани бўлади. Ақида илмидан биламизки, Қуръони каримда собит бўлган нарсани инкор қилган одам Ислом доирасидан чиқади.

Қуръон тиловат қилиб, савобини ўтганларга бағишлаш барча мусулмонлар, хусусан Марказий Осиё халқлари ўртасида кенг тарқалган. Ҳанафий мазҳаби уламолари бу амални мустаҳаб деб билганлар ва юртимизда мустақиллик йилларигача ҳеч ким бунга эътироз билдирмаган, уни бидъат деб атамаган. Чет эллик устозларидан таъсирланган баъзи кишилар бу масалада ихтилоф чиқардилар. Мазҳабсизлик тарафдори бўлганликлари сабабли Ҳанафий мазҳаби уламоларининг сўзларини эътиборга олмадилар. Лекин иш улар айтганлари каби эмас. Бу ҳақида қуйида батафсил сўз юритилади.