Маданият (116)
Юлдузлик касали – дунёга, атрофдаги одамларга ва ўзига нисбатан алоҳида бир қараш бўлиб, бунда одамни унинг таниқли эканлиги ва бармоқларини шиқирлатиши билан ҳамма нарса у хоҳлагандай бўлиши лозим деган фикр бошқаради. Бундай интилиш ўзининг имтиёзли мавқеини ҳар томонлама таъкидлаш, ўзига нисбатан алоҳида муносабат талаб қилишга интилиш, қабул қилинган хулқ-атвор меъёрлари ва белгиланган қоидаларни бузишга мойилликка олиб келади.
Бутун дунё кўз ўнгида Нотр-Дам ёнғин ичра қолган бир пайтда Париж соборининг оригинал архитектура лойиҳаси, унинг ён томонидаги эгизак миноралар, пушти ранг ойналар, қиррали гумбаз ва шпиль (la fleche) келиб чиқиши Яқин Шарқлик ўтмишдошларига бориб тақалишини қанчалик кам одам билишини қайд этиш ҳайратланарли эди – деб ёзади ўз блогида Яқин Шарқ (айниқса, Сурия бўйича) эксперт, унинг маданият тарихига ихтисослашган Диана Дарк.
Меҳмонга зиёфат бериш макоримул ахлоқ, Иброҳим алайҳиссалом ва барча анбиёларнинг суннатлари, Исломда тарғиб қилинган ва иймоннинг содиқлиги аломатидир. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган бўлса, меҳмонини икром қилсин», дедилар». Бухорий, Муслим, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар.
Рўза тутаётган одам ғазабланса ёки асабийлашса, унинг танаси кўп миқдорда адреналин ишлаб чиқаради. Ҳиссиётлар жунбушга келган вақтда унинг даражаси меъёрдагидан 20-30 баробарга ошиб кетиши ҳам мумкин. Агар бу ҳолат куннинг аввалида рўй берса, яъни овқат ҳазм қилиш вақтига тўғри келиб қолса, нормал овқат ҳазм қилиш жараёни бузилади ва тананинг бошқа аъзолари фаолияти ҳам ишдан чиқади.
Абадий аланга – Перун маъбудига сиғиниш шаклидир. Айтмоқчи, қадимги рус тилида «перун» сўзи «олов, аланга» сўзининг синоними ҳисобланади. Собиқ СССР ҳудудида ўтган асрнинг 60-70-йилларида пайдо бўла бошлаган кўп сонли «Абадий аланга»лар – Перунга сиғинишнинг тикланишидир.
Ҳозир мен сизга унинг мавжудлиги ҳақида ўн икки йил давомида билмаган бир «сир»ни очиб бераман. Менга 2006 йил «Сир» филмини томоша қилишни тавсия этишганди. Ўзим учун одатий бўлмаган тарзда, бу ишнинг охиридан бошлаб, аниқроғи, охирги иқтибос билан бошлайман: «агар сиз тўғри фикр юритсангиз, ўз ҳаётингизни ўзингиз яратасиз - бу ҳақиқат! Фақат чин дилдан хоҳлаган нарсаларни қилинг! Фикрнинг кучи! Барча эшиклар учун калит».
Ҳар куни кўплаб одамлар мия фаолияти билан боғлиқ муаммолардан – тобора ўсиб бораётган паришонхотирлик (масалан, консентратнинг этишмаслиги, айрим муаммоларни ҳал қилиш учун фикрларни тўплаш), ахборотни эслаб қолиш қийинлиги, китоб ўқиш у ёқда турсин, катта матнларни ўқиш имкониятининг йўқлигидан шикоят қилади.
Ғарб цивилизациясини инсон ҳаётининг барча соҳаларида энг илғор ва тараққий этган деб ҳисоблайдиган бўлиб қолганмиз. Ғарб стандартлари эталон (намуна) ҳисобланади ва аксар ҳолатларда буларнинг ортида нима турганига ҳам диққат қилмай улардан нусха олишга ҳаракат қилишади.
Адольф Гитлер қўйиб юрган «қўнғиз мўйлов» ёмонлик рамзи, деб ёзади немис журнали Der Spiegel. Лекин бу образга у қандай келганди? Бундй мўйлов қўйиб юрадиганлан албатта нацистча қарашларни қўллаб-қувватлашда гумон қилинади, дейди журналист Гвидо Кляйнхубберт.
Исломий халифаликнинг охирги давридаги Усмонийлар салтанатининг 1923 йилда ағдарилиши ортидан, насроний Европа Ислом ва халифалик устидан аламли ва оғриқли йўл билан қозонган ғалабасини нишонлаш учун тантана ўтказмоқчи бўлди. Бунинг учун халифаликнинг пойтахти бўлган Анқара шаҳрида Европа гўзаллари ичидан маликасини танлаш учун «Нафосат» мусобақасини уюштирди. Мусобақада Туркия давлати тарихида илк бор турк қиз ҳам иштирок этди. У – секуляр Туркия намояндаси Кериман Халис Эже эди.
Бугунги кунда Янги Зеландия масжидларида рўй берган мусулмонларни отиб ташлаш ва яқин кунларда Россияда кенг прокатга чиқарилиши лозим бўлган «Болқон чегараси» янги триллери ўртасида қандай ўхшашлик бор? Бундай саволнинг ўзи бемаъни бўлиб кўриниши мумкин. Бироқ, афсуски, уни бериш учун барча асослар бор, боз устига, унга бериладиган жавоб жуда ғамгин бўлиши мумкин.
Душманга каршилик кўрсатиш учун унинг уруш олиб бориш усулларини ўрганиш муҳим. Фақат рақибнинг усулларини билган ҳолдагина амалий ҳимояланиш ва унга қаршилик кўрсатиш мумкин. Сир эмаски, замонавий уруш бу – ахборот уруши. «Жаҳон ҳукумати», «Уч юзлар қўмитаси» ва бошқа майда ҳукмрон ташкилотлар айнан ахборот қуроли ёрдамида бизни қулликда ушлаб туради. Қулдорларнинг севимли ва асосий воситаларидан бири эса бу – қўрқувдир.
Бу воқеа оғир вазн тоифасида бокс бўйича собиқ чемпион Муҳаммад Алининг олдига унинг қизлари камтарона бўлмаган кийимда ташриф буюрган пайтда содир бўлган.
Унинг қизларидан бирининг сўзларига кўра: