Жамоат бўлиб намоз ўқишнинг ҳикматлари ва унинг фойдалари
Жамоатнинг фойдалари ва унинг ҳикматлари ҳақида кўпчилик уламолар ёзишади. Шундай манбаларнинг энг гўзалларидан бири аллома Шайх Валиюллоҳ муҳаддис Деҳлавий ҳазратларининг баён қилганларидир. Аслида у зотнинг каломларини ҳеч қандай ўзгартиришсиз нақл қилиб келтиришим лозим эди, лекин мухтасар қилиш мақсадида, унинг хулосасини зикр қиламан:
Жамоат ва фирқаланиш ўртасидаги фарқ
Жамоатни ҳақ ва тўғрилик деб, ажралиш - тафриқани эса хато ва азоб деб биламиз. Ерда ҳам, осмонда ҳам Аллоҳнинг дини ёлғиз Исломдир. Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
Мусулмон шахс масжид жамоатига қатнайди
Мусулмон инсон масжидда биринчи жамоатга қўшилишга ошиқади. Чунки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: “Жамоат билан ўқилгаи намознинг савоби ёлғиз ўқилган намознинг савоби-дан йигирма етти баробар кўпдир” (Бухорий ва Муслим ривояти).
Жамоат намози ҳақида
Жамоат намози ҳаграда бир неча мавзуда, хусусан, жамоат намозининг вожиблиги, кимга вожиблиги, жамоатнинг сони, жамоат намозини ўтказиб юборган кишининг нима қилиши, жамоат намозида имомликка муносиб кишининг муфассал баёни, имомликка муносиб бир неча кишилар ичидан намозда имомликка ўтишга ҳақдорроғи кимлиги, имом ва унга эргашувчининг маьрми, намоздан фориғ бўлгандан сўнг имом қилиши лозим мустаҳаб амаллар баёни ҳақида сўз боради.
Имомликка ҳақли кишиларнинг муфассал баёни
Кимгаки, намозда бошқа кишининг иқтидоси дуруст бўлса, унга шу намозда имомлик жоиз. Агар шундай бўлмаса, демак унинг имомлиги дуруст эмас. Иқтидо дуруст бўлишининг шартлари юқоридаги фаслларда баён қилинди. Оллоҳ тўғриликка йўлловчи Зотдир.
Жамоат руҳини шахслар қалбига экишлик
Шариати Исломийя жамиятнинг ишларида-ибодатларидан, муомалаларидан, одобларидан ғофил бўлиб қолмайди, балки у шахсни жамият биносининг ғишти ёки тирик жасаднинг бир аъзосидек қабул қилади.
Аёлларнинг масжидларга боришлари
...Мазкур ҳадисларни ўрганган одамда бу масалада икки хил йўл тутиш мумкинлиги ҳақида хулоса қолади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларнинг масжидга боришларига рухсат берганлар, лекин қаттиқ шартлар ила. Хотин киши масжидга борганда бегоналарга кўринмасин, ҳидли нарса ҳам сурмасин...
Имомликка ҳақдор кишилар баёни
Умуман олганда, ҳар бир оқил мусулмон киши намозда имомликка ўтишга ҳақлидир. Ҳатто қул, аъробий (саҳройи араб), кўзи ожиз, валади зино, фосиқ киши ҳам имомликка ўтиши мумкин.
Сиз уни лозим тутишингиз керак бўлган жамоат нима?
Жамоатни лозим тутишдан мурод, ҳақни ва унинг аҳлини, гарчи кам бўлса-да, кўп одамларни эмас, маҳкам тутишдир. Бу инсон фаҳмига хато тушиши мумкин бўлган нарсадир. Бу унга эътибор бериши лозимдир. Имом Ибн Ҳазм роҳимаҳуллоҳ “Ал-иҳком фи усул ал-аҳком” китоби “Бўлинишлар ва жамоат” бобида қуйидагиларни айтган:
Аёлларнинг масжидларга боришлари ҳақида
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдодни қоронғироқ пайтда ўқир эдилар. Бас, мўминларнинг аёллари қоронғида танилмай қайтиб кетар эдилар». (Бухорий, Муслим)