Тадқиқот муаллифи Голодомор тадқиқот институтининг етакчи илмий ходими Андрей Иванетс эди.
Украинада Россия диний ташкилотлари фаолияти ва уларнинг Москва томонидан Украинага қарши бошлаган урушга муносабатига бағишланган "Ёвузлик хизматида: Россия руҳонийлари Кремлга қандай ёрдам беради" тадқиқоти нашр этилди. Тадқиқот муаллифлари Россияда виждон эркинлиги тўлиқ йўқлигини ва энг оммавий диний ташкилотлар фаолияти устидан давлат томонидан тўлиқ назорат ўрнатилганлигини исботладилар.
“Ёвузлик хизматида: Россия руҳонийлари Кремлга қандай ёрдам беради” тадқиқотининг муаллифи Голодомор тадқиқот институтининг етакчи тадқиқотчиси Андрей Иванетсдир. У ўз ишида социологик сўров натижаларига таянган, унга кўра русларнинг 66 фоизи ўзларини православлик тарафдори, 6 фоизи ислом, 1 фоизи буддизм ва 1 фоиздан ками иудаизм тарафдорлари деб тан олган. Олимнинг таъкидлашича, Рус православ черкови (РПЧ) нафақат давлат билан тўлиқ интеграциялашган, балки мақсадларга эришишда унинг воситаларидан биридир. РПЧ Россия Федерациясида имтиёзли ўринни эгаллаган, шунингдек, энг катта диний тармоқ ва диндорлар сонига эга бўлган Россия-Украина урушида энг интеграциялашган давлат бўлиб қолмоқда. Рус православ черкови фаолиятидаги "рус дунёси" тушунчаси Россиянинг ҳарбий ҳаракатларини белгилаб берувчи ва муқаддаслаштирган нарсага айланди, деди Андрей Иванетс:
Рус православ черковининг Россиянинг Украинага қарши тажовузкорлигини қўллаб-қувватлашининг яна бир ёрқин мисоли Патриарх Кирилл томонидан ўтган йилнинг сентябр ойида "қисман сафарбарлик" деб номланган эълон қилинганидан кейин қилинган баёнотлар бўлди. Унинг сўзларига кўра, Украинага қарши босқинчилик урушида қатнашаётган руслар оқланишни кутмоқда. Яъни, бу босқинчилар ва босқинчиларни каффорат қурбони қиладиган одамлар сифатида кўрсатишга уринишдир. Бу, худди "рус дунёси" тушунчаси каби, Инжил таълимотига зид келади ва аслида бидъатдир. Россиянинг Украинага қарши геноцид урушини ниқоблаш ёки оқлаш, Россияни "ҳеч қачон ҳеч кимга ҳужум қилмаган" тинчликсевар мамлакат сифатида кўрсатишга уринишлар, рус православ черкови руҳонийлари томонидан Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини йўқ қилиш тушунчаларини тарғиб қилиш. Украин миллатининг мавжуд бўлиш ҳуқуқи - буларнинг барчаси биз Буча ва Ирпинда, шунингдек вайрон қилинган Мариуполда, Украинанинг бошқа шаҳарлари ва қишлоқларида кўрганларимиз фонида амалга оширилмоқда, бу еэрда Европада даҳшатли жиноятлар содир этилган. 70 йил давомида кўрилмаган.
Россия давлати нафақат рус православ черковини, балки ўз ҳудудидаги асосий мусулмон ташкилотларини ҳам тўлиқ назоратига олди. Россия тажовузини оқлаш ва рус босқинчилари томонидан Украинада содир этилган ваҳшийликларни яшириш бир қатор ислом бирлашмалари ва диний идораларига хосдир. Мусулмон ташкилотларининг алоҳида раҳбарлари тўғридан-тўғри Украина халқини геноцид қилишга чақирмоқда, деди Андрей Иванетс:
Россиядаги исломий тузилмалар вакилларининг баёнотлари жуда радикал. Улар Украинага қарши дунёвий тарғиботнинг денасификация, демилитаризация ҳақидаги гапларни такрорладилар ва бунга дешаитанизацияни ҳам қўшдилар. Шундай қилиб, Россия мусулмонлари марказий диний идораси олий муфтийси Талғат Таджуддин Украинага қарши уруш қатнашчилари шаҳидлар экани ҳақида алоҳида фатво чиқарди. Ва бу тажовузкорликнинг сакрализацияси (муқаддаслаштириш) ва тушунчаларни алмаштиришдир, - деди Андрей Иванетс.
Россия Федерациясининг православ ва мусулмонларидан фарқли ўлароқ, Украинага қарши тажовузкор уруш бўйича рус буддистлари ўртасида бирлик йўқ. Бу Дамба Аюшеев бошчилигидаги Бурятиядаги энг йирик буддист ташкилот томонидан қўллаб-қувватланади, деди Андрей Иванетс. Бироқ, Тува Республикасининг буддистлари тажовузкор томонида унчалик қатъий эмас. Қалмоғистон ва МДҲ давлатларининг Шажин ламаси Тулку Ринпоченинг танаси Украина ўз мамлакати, конституцияси ва халқини ҳимоя қилиб, ватанпарварлик уруши олиб бораётганини очиқ эълон қилади. Бироқ, қалмиқ буддистлари раҳбари Россияни тарк этгандан кейингина бу баёнотларга журъат қилди, деди Андрей Иванетс. Унинг тадқиқотига кўра, Россиядаги энг йирик яҳудий ташкилотлари Путин режимига содиқ, уни танқид қилишдан тийилишга, шу билан бирга Украинага қарши урушни бевосита қўллаб-қувватлашдан қочишга ҳаракат қилмоқда. Расмий Москванинг турли диний ташкилотлар ўртасидаги позициясини қўллаб-қувватлашга догмалар ва уларнинг маънавий қонунлари эмас, балки ҳокимиятнинг тўлиқ босими ва назорати сабаб бўлади, тадқиқот шарҳловчиси ва Диншунослик маркази президенти Игор Козловский:
Истанбулдаги масжидлардан бирида учрашган саратовлик муфтий ўз ҳамдардлигини билдириб, Россиянинг позициясини эҳтиёт оҳангида танқид қилди. Аммо бу шахсий суҳбатда эди. Аммо Россиянинг Украинага кенг кўламли бостириб кириши пайтида биз у қандай қилиб Донецк ва Мариуполга келиб, тажовузкор урушни қўллаб-қувватлаётганини кўрамиз. Бу шуни кўрсатадики, Москва сиёсатини ўз ичига олмайди, ҳатто озми-кўпми ақлли одамлар ҳар қандай баёнот ёки ҳатто сукут сақлаш шубҳа уйғотиши ва улар учун жуда ачинарли бўлиши мумкинлигини яхши билган ҳолда бу сиёсатни қўллаб-қувватлашга мажбурдирлар. Бу муаммо. Тарихан, Россия учун ҳар қандай эркин фикрни, ҳар қандай эркин позитсияни бўғиб қўйиш ва фикрларни тенглаштириш ва бир хиллаштириш учун ҳамма нарсани қилиш одатий ҳолдир. Бу, одатда, ҳар қандай империянинг чизиғи ва Россияда бу уларнинг сиёсатининг асосига айланди. Ҳам ички, ҳам ташқи.
Бу уруш қанча узоқ давом этса, Россиянинг сиёсий тузумидан Украинани де-шайтанлаштириш, де-шайтанлаштириш ҳақидаги баёнотлар шунчалик тез-тез эшитилади. Бу баёнотлар билан улар Россиянинг даҳшатли жиноятларини, халқаро ва ички Россия қонунчилигини қўпол ва очиқдан-очиқ бузаётганини яширишга ҳаракат қилмоқда. Ушбу квази-диний риторика квази-тарихий далилларга асосланган риторикага қўшимча бўлиб, ҳар қандай халқаро ва умумбашарий тамойиллар ва меъёрларни бузиш ҳуқуқини оқлашга қаратилган.

Вилгелм Смоляк