Ислом (875)
«Бугунги кунда сизга динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сиз учун Исломни дин деб рози бўлдим». (Моида сураси)
Подкатегории
Ғафур Ғаффор маъносида, лекин муболағанинг бир туридан чиқади, Ғаффордан эмас. Чунки Ғаффор қайта-қайта афв этмоқмағфират қилмоқнинг муболаға сийғасидир. Фаъъол сийғаси бир ишни кўп бажаришни ифодалайди. Фаъул вазнидаги сўз эса бир феълнинг янгиланиши, мукаммал бўлиши ва тўлиқ бўлишини ифодалайди. Демак, Аллоҳ таоло шундай Зотки, Унинг ғуфрони (кечиримлилиги) тўла-тўкис, комил бўлган Ғафурдир, токим мағфиратининг энг сўнгги даражасига етади. Бу борада сўз олдин ўтди.
Билгилки, азийм исми дастлаб жисмларга ишлатилган. Масалан, бу жисм азийм - катта, агар ўлчови кенгликда, узунликда, чуқурликда ундан кўпроқ сатҳга эга бўлса, анави жисм бунисидан каттароқ дейилади.
У Зот осийлар маъсиятини мушоҳада этиб, буйруғига хилоф ишлар бўлаётганини кўрса-да, интитрм олишга қодир бўла туриб ғазабланиб шошилмайди. Аллоҳ таоло бу хусусда бундай марҳамат қилган:
У яширин, ботиний хабарлардан ҳам воқиф Зотдир. У Зот мулкида бирор нарса жорий бўлса, бирор зарра ҳаракатга келса ёки тўхтаса, бирор жон изтиробда ёки хотиржам бўлса, шу онда хабардор бўлади.
Исо алайҳиссалом мусулмонлар билан мана шундай ғалаба ва ислом шариатида турган замонда ҳам улар яна бир улкан имтиҳон, қиёмат аломатларининг катталаридан бирига гувоҳ бўладилар, яъни яъжуж ва маъжужлар чиқади: «сабр қилинглар, токи Аллоҳга ва Унинг Расулига йўлиққунингизча – мен ҳовуз бошидаман»,(Бухорий, 7441. 1524 Муслим, 2937.) деб бежизга айтмаганлигини тушуниб етамиз.
Аллоҳ таоло айтади: «Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг» (Моида сураси, 2-оят).
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, мўминларнинг руҳлари бир кунлик масофадан мулоқотда бўлади. Соҳибини ҳеч кўрмаган бўлса ҳам», дедилар».(Аҳмад ва бошқалар бошқа лафз ва санад билан ривоят қилган.) Абу Абдуллоҳ деди: Руҳларнинг иши ажойибдир. Улар енгилдир, самовийдир. Қачон нафс ўзининг шаҳватлари зулмати ила уни қамраб олсагина оғирлашади. Қачон нафсга риёзат чектирилса ва руҳ ундан халос бўлса, хиралигидан мусаффо бўлади ва яна енгилига ва поклигига қайтади ва аҳамиятли бўлади. Бунга фақатгина қалби Аллоҳ ила хотиржам бўлган мўминларгина иймон келтирадилар.
Ушбу исмга фақатгина фойдали ишларнинг силлиқ жиҳатларини, нозик нуқталарини чуқур билган зотгина ҳатрти бўлади. Кейин у шу фойдаларни ҳагрти кишиларга қўпол бўлмаган ҳолатда юмшофтик ила етказади. Демак, феълдаги юмшоқлик ва илмдаги латифлик бирлашса, лутфнинг маъноси тугал бўлади.
Унинг маноси Одил - адолат қилувчи бўлиб, ундан зулм, ноҳақлик ва жабрга қарама-қарши турувчи адл ишлари (феъллари) содир бўлади.
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг мўъжизалари жуда кўп бўлиб, бу китобда самовий мўъжизалари - Исро ва Меърождан бошлаймиз.
Қозининг олдида бировда ўзининг ҳақи борлиги тўғрисида хабар бериш даъводир. Мисол учун Содирнинг “Аҳмад мендан қарздор, унда менинг 10000 сўм ҳақим бор”, дейиши даъво ҳисобланади. Бу ҳолатда Содиқ даъвогар, Аҳмад эса даъво қилинган шахс ҳисобланади.
У мутлақ ҳоким ва ҳукмига бўйсуниладиган қозидирки, Унинг ҳукмини бирорта рад қилувчи бўлмас, қарорига бирор тафтипгчи топилмас.
Унинг бандалари ҳагргдаги баъзи ҳукмлари ушбудир:
Оятал курсийнинг нега Қуръоннинг саййиди дейилиши ҳақида ҳеч ўйлаб кўрганмисан? Агар ўзинг фикрлаб сабабини топишга ожизлик қилаётган бўлсанг, у ҳолда, бизнинг Оятал курсийнинг қисмлари ва даражалари ҳақида ёзганларимизга бир назар сол! Биз бу мавзу билан боғлиқ маърифатуллоҳни, Аллоҳнинг зот ва сифатларини билиш ҳақида баён қилдик. Бу масалалар Қуръон илмларининг энг улуғ ғоясидир. Бошқа илмларни ўрганишдан мурод айнан шу илмни (Аллоҳнинг зот ва сифатларини) билиш. Лекин бу илмдан мурод фақат шу илмнинг ўзидир.